New York Times‘ın 21. Yüzyılın En İyi 100 Kitabı listesinden Türkçeye çevrilen kitaplara göz atıyoruz.
21. yüzyılın ilk çeyreğini tamamlamaya yaklaşırken New York Times gazetesi, iddialı bir projeye imza atarak 1 Ocak 2000 yılından bu yana yayınlanan En İyi 100 kitabı belirledi. Hazırlanırken Stephen King, Claudia Rankine, James Patterson, Sarah Jessica Parker, Karl Ove Knausgaard gibi yüzlerce yazar ve edebiyat ilgilisine de danışılan listede birbirinden etkileyici ve göz kamaştırıcı kitaplar var. Biz de Saatolog olarak, 21. yüzyılın En İyi 100 Kitabı listesinden Türkçeye kazandırılmış öne çıkan kitapları sizler için derledik.
Yüzyılın En İyi Kitapları
Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım, Elena Ferrante
Listenin en başında, birinci sıraya yerleşen kitap Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım oldu. Elena Ferrante tarafından yazılan kitap, yazarın dört kitaplık Napoli Romanları adını verdiği serinin ilki. Bizi 50’lerin İtalya’sına, Lila ve Lenu adında, aynı sınıfta, aynı mahallede birlikte büyüyen iki kızın muhteşem arkadaşlığına götüren kitap bir dostluk hikayesinden fazlası. Kitap, fakir bir kenar mahallede yaşayan, akıllı ve son derece duyarlı iki genç kızın çatışmalı, rekabetçi, çelişkili hikayelerinden yola çıkarak o günün İtalya’sındaki sınıf ve cinsiyet mücadelelerine, sosyal hayatına, sanatına ve politikasına da değiniyor. Orijinal dili İtalyanca olan kitabı başarılı çevirmen Eren Yücesan Cendey Türkçeye kazandırdı. 2015 yılında Everest Yayınları tarafından basılan kitap şu an ülkemizde 20. baskına ulaşmış durumda.
Kurtlar Hanedanı, Hilary Mantel
Listede 3. sırada yer alan Kurtlar Hanedanı ile bir tarihi roman var. Ödüllü İngiliz yazar Hilary Mantel tarafından kaleme alınan eserde Tudor Hanedanlığı konu ediniliyor. İngiliz tarihinin önemli bir dönemi olan 16. yüzyılın başlarının anlatıldığı, demirci bir babanın sıradan bir oğlu olarak dünyaya gelmiş ama kralın sağ kolu ve hatta danışmanı olmayı başarmış Thomas Cromwell’in yaşamına ve onun yükselişine odaklanan kitapta yazar, Kral VIII. Henry’nin hükümdarlık sürecinde yaşananları başarılı bir şekilde romanında işliyor. Krala sadık kalarak, onun reformlarını yerine getirmeye çalışan, İngiltere’yi Katolik Kilisesi’nden ayırmasında merkezi bir rolü olan Thomas Cromwell’in baş karakter olduğu kitapta Cromwell’in karakteri derinlemesine işlenirken, romanda tarihsel detaylar zengin bir şekilde yerini almayı başarıyor. Thomas Cromwell Üçleme kitaplarının ilki olan bu kitap Alfa Yayınları tarafından 2016 yılında yayınlandı. Çevirmenliğini Beril Tüccarbaşıoğlu Uğur’un yaptığı kitap ruhban sınıfına karşı çıkıp aristokrasiye kafa tutan, zeki ve kararlı bir politikacının akıl almaz bir portresini çiziyor.
2666, Roberto Bolano
Listede 6. sırada yer alan Roberto Bolano’nun ölümünden sonra yayınlanan iddialı bir başyapıt olan 2666, tek bir kitap ama içinde birbiriyle çok az noktalardan bağlı beş farklı roman yani bölüm barındırıyor. Roberto Bolano kitabında Meksika’nın ölüm ve özgürlükle yönetilmesine değinerek neredeyse bütün kötü konuları gerçekçi bir üslupla ele alıyor. Birinci bölümde dört takıntılı akademisyenin Benno von Archimboldi adındaki gizemli bir yazarı arayışları, ikinci bölümde Santa Teresa’da yaşayan Amalfitano isimli bir akademisyenin hayatından, felsefi arayışlardan, delilikten söz ederken, üçüncü bölüm Amerika’nın Harlem bölgesinde yaşayan siyah bir muhabir ile başlıyor ve bu bölümde kadın cinayetleri, katil zanlılarından söz eden yazar, dördüncü bölümde bu kadın cinayetlerine daha derinden bakıp bulguları vererek çocuk yaşta fabrikada çalışan işçi kadınlar, sınır geçmeye çalışanlar, tecavüz gibi bütün Meksika gerçeklerini ortaya döküyor. Son bölümde ise Archimboldi’nin doğumundan, ülkeden ülkeye savrulan karakterin Doğu-Batı Almanya döneminden, nasyonal sosyalizmden ve soykırımdan hayatının nasıl etkilendiğini anlatıyor. Yaklaşık 1200 sayfa olan kitap Can Yayınları’ndan basıldı ve Zeynep Heyzen Ateş tarafından Türkçeye kazandırıldı.
Yeraltı Demiryolu, Colson Whitehead
En İyi 100 Kitap listesine 7. sıradan giren Yeraltı Demiryolu, 2016 yılında yayınlanır yayınlanmaz büyük ses getiren kitaplar arasında oldu. Öyle ki uzun süre çoksatanlar listesinden de inmedi, birçok ödüle layık görüldü ve yılın en iyi kitapları, Amazon, Wall Street Journal, Oprah’s Book Club, Goodreads, Washington Post gibi birçok başka listeye girdi. Çağdaş Amerikan edebiyatında bir yıldız gibi parlayan Colson Whitehead, kitabında Amerika’nın yüzüne gerçekleri söylüyor. Köleliğin, siyahilere yapılan zulümlerin, ırkçılığın, Amerikan rüyasının öteki yüzünü resmen gözler önüne seriyor. Kitabın adı bile zulümden kaçan kölelerin kullandığı güzergâha verilen mecazi bir isimden geliyor. Ajitasyon yapmadan olayları olduğu gibi anlatan Whitehead, siyahilere uygulanan ırkçılık ve kölelik olgularını Cora adındaki bir genç kadın üzerinden işliyor. Kitap 2017 yılında Pulitzer Ödülü’ne de layık görüldü. Kölelik, göçmenlik, işgal ve soykırımdan dürüst ve bir o kadar sarsıcı bir şekilde bahseden son yılların en çok söz edilen kitaplarından biri olan Yeraltı Demiryolu’nu Begüm Kovulmaz Türkçeye çevirdi ve Siren Yayınları tarafından basılıyor.
Austerlitz, W.G. Sebald
Alman edebiyatı ile 8. sırada Austerlitz romanı var. Usta yazar W.G. Sebald’ın ölmeden önce kaleme aldığı son kitap olan Austerlitz, kendini, kökenini keşfe çıkmış bir akademisyen olan Jacques Austerlitz’in hikayesini anlatıyor. Çekoslovakya’dan İngiltere’ye gönderilen, II. Dünya Savaşı sırasında ailesinden koparılmış, şimdi ise adını ve nereden geldiğini bilmeyerek veya unutarak büyüyen bir çocuğun yetişkinliğindeki çırpınışlarını okuduğumuz kitapta Austerlitz, Avrupa’nın çeşitli şehirlerinde çıktığı yolculuklarda geçmişin izlerini keşfediyor. Bu sırada tanıştığı anlatıcı karakteriyle yaptığı konuşmalardan oluşuyor kitap. Austerlitz’in kimlik arayışına, geçmişin travmatikliğine tanık olurken tarihsel bir sorgulama, acı bir melankoliyle de karşılaşılan kitap toplumun belleğine, unutkanlığa meydan okumasıyla modern dünya edebiyatında yerini almayı başarıyor. Can Yayınları tarafından yayınlanan Austerlitz’i Almanca aslından Gülfer Tunalı çevirdi.
Beni Asla Bırakma, Kazuo Ishiguro
Distopya severlerin bayılacağı bir kitap var listenin 9. sırasında. 2017 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan Japon yazar Kazuo Ishiguro kitabında, çok ilginç bir evren yaratıyor. Distopik bir İngiltere’de Hailham adındaki izole edilmiş bir okulda Kathy, Ruth ve Tommy adındaki üç arkadaşın hikayesinden yola çıkarak insanlık, dostluk ve aşk gibi büyük temaların altını çizen yazar, eserinde düşündürücü ve bir o kadar da duygusal bir anlatı kurgular. Hailham yatılı okulundaki bütün öğrenciler aslında ileride öleceklerini bilerek yetiştirilen birer insan klonlarıdır. Hasta olan insanlara hayat olma amacıyla yaratılan klon insanlar, bir nevi organ bağışı için yetiştirilirler. İnsan klonu olduklarını öğrenen bu üç arkadaş, hayatın anlamını ve kaderlerini sorgularlarken aynı zamanda varoluşsal sancılar da çekerler. Sancılarına rağmen başlarına gelecek sona karşı bir kabulleniş yaşarlar. Farklı ve etkileyici soruları gündeme getiren bu distopik roman, Yapı Kredi Yayınları tarafından basıldı ve çevirmenliğini Mine Haydaroğlu üstlendi.
Yol, Cormac McCarthy
2007 Pulitzer Kurgu Ödülü’nün sahibi Yol, listenin 13. sırasında. Olası bir küresel savaş, doğal afet, felaket veya kıyamet sonrası yaşamı anlatan postapokalitik bir eser olarak karşımıza çıkan kitap, bütün insanlığı etkileyen bir yangın felaketi sonrasında kül ile kaplı korkunç dünyada çok az insanın hayatta kalışını konu edinir. Onlardan biri olan bir baba ve küçük oğlun hikayesine odaklanan eserde, baba ve oğlu bekleyen zorluklar, çıktıkları yol, ulaşmaya çalıştıkları hedef ve umuda dair oldukça zorlu, karanlık ama bir o kadar da etkileyici bir roman. Harabeye dönmüş bir dünya, yok olmuş bir doğa ile insanlık bir kez daha büyük ölçüde tehlikeye düşer. McCarthy romanında bu karanlık, korku ve mücadelelerle dolu dünyaya rağmen baba ve oğlun birbirlerine olan sevgi ve bağlılığını ustalıkla yansıtıyor. İthaki Yayınları tarafından basılan kitabın çevirmeni Harry Potter serisi, Kate Mosse kitapları ve Hayvan Çitfliği gibi başarılı çevirileriyle adını görünce gönül rahatlığı ile aldığımız Sevin Okyay’dan başkası değil. Hiçbir umudun kalmadığı bir dünyada baba-oğul çerçevesinde kurulu bu macera hikayesi oldukça düşündürücü ve son yıllarda kıyamet sonrası edebiyatın önemli parçalarından biri olarak anılıyor.
Paçinko, Min Jin Lee
Kore edebiyatının başarılı bir eseri olan Paçinko en iyiler arasında 15. sırada kendine yer buluyor. Min Jin Lee tarafından yazılan Paçinko, bir aşk, hırs, fedakârlık ve sadakat hikâyesi. Ama kitabın dört nesillik Kore’yi de içine alan panoramik bir anlatısı var. Kitapta Koreli bir balıkçının kızının bir yabancıya aşkı konu alınıyor. Bu yabancı kişiden hamile kalan genç kadın, adamın sonradan evli olduğunu öğreniyor ve ailesine bu utancı yaşatmamak adına evini terk ediyor. Sunja adındaki bu genç kadına hasta bir din adamı olan Isak yardım ediyor ve Japonya’ya gidiyorlar. Sunja’nın kendi geçmişi, yaşadıkları, Japonya’da yaşayan Koreli göçmenlerin uğradıkları haksızlık ve zorlukları da işleyen kitap kalın olmasına rağmen son derece akıcı bir üslup ve dille yazılmış. 21. yüzyılın en iyi 100 kitabı arasında bulunan kitabın çevirmeni Kübra Tekneci, kitap Epsilon Yayınları tarafından okurlara sunuluyor.
İyi okumalar!
*Türkçeye çevrilmiş güncel baskıya sahip kitaplardan oluşan bir seçki sunulmuştur. Listede baskısı olmayan ama Türkçeye çevrilmiş başka kitaplar da vardır.
