85 yıl önce hayata gözlerini yuman Mustafa Kemal Atatürk’ü, bu sene 100. yılını kutladığımız Cumhuriyet ve devrimleriyle anıyoruz. Çağının çok ilerisinde inkılaplarıyla milletini aydınlık yarınlara hazırlayan Atatürk’ün sözleri bugün hâlâ bizlere ışık oluyor.
“Sarışın bir kurda benziyordu. Ve mavi gözleri çakmak çakmaktı. Yürüdü uçurumun başına kadar, eğildi, durdu. Bıraksalar ince, uzun bacakları üstünde yaylanarak Ve karanlıkta akan bir yıldız gibi kayarak Kocatepe’den Afyon ovasına atlıyacaktı” Kurtuluş Destanı, Nâzım Hikmet
11 Kasım 1938 tarihli Hatay gazetesi şu manşetle basılmıştı: “Gözlerimizden Kıskandığımız Öldü”. Cumhuriyet tarihinin belki en kederli manşetleri 11 Kasım 1938’de atılıyor, Türk milleti Ata’sını uğurluyordu. Geçen 85 yılın ardından aynı keder ve her geçen yıl artan özlemle Atatürk’ü anan Cumhuriyet’in yurttaşlarına, Mustafa Kemal Atatürk’ün mirası Cumhuriyet ve her biri yolumuzu aydınlatan sözleri umut ve ışık oluyor.
Bugüne dek Atatürk’le tanışmış kimselerin hatıraları, tarihçilerin onunla ilgili anekdotları ve devlet insanlarının Atatürk’le ilgili düşüncelerine varana dek Mustafa Kemal Atatürk’e dair pek çok hatırat ve yazı okuduk. Gelin bir de kendi dilinden dinleyelim Mustafa Kemal’i.
- Tarihe Adını Kazıyan Türk Bilim Kadınları
- Saat Dünyasının Kadınları
- Deprem Kuşağında Yaşayan Bir Halk Olmak
- Ayşen Zamanpur’la Kaşmirin Yolculuğu
“İki Mustafa Kemal var. Biri ben, fert olan, fani olan Mustafa Kemal. İkinci Mustafa Kemal’den ise ancak ‘biz’ diye bahsedebilirim. Yani sizler, çalışan köylü, uyanık, münevver, milliyetperver vatandaşlar… İşte o Mustafa Kemal ölmez.”
“Tüm insanlarımı seviyorum. Memleketimin kadınlarını, erkeklerini… Bazı şarkılar bana bu insanlardan bir gün kopacağımı hatırlatıyor, onlardan uzak düşeceğimi… Bir gün onlarla olamayacağımı… İşte o zaman, şarkının sözleri ne olursa olsun içime bir ateş düşüyor… Ve sonradan gözyaşı olarak akıp gidiyor. Unutma, Mustafa Kemal’ler de insandır ve onlar da zaman zaman şu ya da bu nedenle ağlamak isterler.”
Sabiha Gökçen’e bir şarkı üzerine ağlamasının nedenini açıklar.
Osmanlı İmparatorluğu, Birinci Dünya Savaşı’ndan mağlup ayrılmış, Anadolu toprakları kuşatılmış ve İstanbul’a İngiliz Kraliyet Donanmaları demirlemişken Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı’nın ilk kıvılcımlarını atan Mustafa Kemal’in çakmak çakmak yanan gözlerinde azmin yanı sıra umut da vardı. O çok meşhur sözünde dediği gibi, “Umutsuz durumlar yoktur, umutsuz insanlar vardır. Ben hiçbir zaman umudumu yitirmedim.”
“Beni İstanbul’dan Samsun’a götüren vapur Boğaziçi’ni terk ederek Karadeniz’e girerken İstanbul ufuklarına baktım ve orada her türlü müdafaadan menedilmiş, kalp ve vicdanları kan ağlayan, dimağları yanan İstanbul halkı için ağladım, gözlerim yaşardı. Fakat bu sevgili kardeşlerin kurtulacağına o kadar emindim ki, bu emniyet benim için avunma sebebi oldu.”
“Hatırla Bursa’dan ilk ayrıldığın günü, Gülcemal vapurunda sana söylediklerimi… İnsanlar umut ettikleri sürece yaşarlar demiştim değil mi?”
Cumhuriyet’in temel taşlarından olan özgürlük ve bağımsızlık içinse şöyle diyordu Atatürk: “Özgürlük ve bağımsızlık benim karakterimdir.”
“Şunu bilmenizi isterdim ki biz, emperyalistlerin pençesine düşen bir kuş gibi yavaş yavaş aşağılık bir ölüme mahkûm olmaktansa babalarımızın oğulları olarak vuruşa vuruşa ölmeyi tercih ediyoruz.”
| “Özgürlük olmayan ülkede ölüm, yıkılış vardır. Her ilerlemenin, kurtuluşun anası özgürlüktür.” |
Özgürlüğe önem veren Atatürk, henüz o yıllardan basın özgürlüğüne de değiniyordu.
“Basın, milletin müşterek sesidir. Bir milleti aydınlatma ve irşatta, bir millete muhtaç olduğu fikrî gıdayı vermekte, hulâsa bir milletin hedefi saadet olan müşterek bir istikamette yürümesini teminde, basın başlı başına bir kuvvet, bir mektep, bir rehberdir.”
Ülkelerin bir dünya savaşından çıktığı, İkinci Dünya Savaşı’nın ayak seslerinin kapıda duyulmaya başlandığı bir atmosferde Atatürk’ün barış, uygarlık ve hoşgörü ile ilgili çağın ötesindeki düşünceleri hâlâ bizleri aydınlatıyor.
“Hoşgörü, o kimsede vardır ki, vatandaşının veya herhangi bir insanın vicdani inanışlarına karşı hiçbir kin duymaz, bilakis hizmet eder.”
“Şuna da inanıyorum ki, eğer devamlı barış isteniyorsa, kütlelerin vaziyetlerini iyileştirecek beynelmilel tedbirler alınmalıdır. İnsanlığın bütününün refahı, açlık ve baskının yerine geçmelidir. Dünya vatandaşları, kıskançlık, açgözlülük ve kinden uzaklaşacak şekilde eğitilmelidir.”
“İnsanlıkta mutluluk, insanoğullarının birbirine yaklaşması, insanların birbirini sevmesi, hepsinin temiz duygu ve düşüncelerini birleştirmesiyle olacaktır.”
“Milletleri antlaşmalardan çok duygular bağlar.”
Hemen hepimizin hafızasında yer alan Atatürk fotoğraflarından biri de manevi kızı Ülkü’yü salıncakta salladığı o siyah beyaz karedir. Manevi evlatları Atatürk’ün çocuk sevgisinin simgeleriyken, kurduğu cümleler de Ulu Önder’in çocuklara ne kadar kıymet verdiğini gösteriyordu.
“Çocukluk ne güzel… Çocuklar ne sevimli, ne tatlı yaratıklar değil mi? En çok hoşuma giden halleri nedir bilir misiniz? İkiyüzlülük bilmemeleri, bütün istek ve duygularını, içlerinden geldiği gibi açıklamaları.”
“Küçük hanımlar, küçük beyler… Sizler hepiniz, geleceğin bir gülü, yıldızı, bir bahtının aydınlığısınız. Memleketi asıl aydınlığa boğacak olan sizsiniz. Kendinizin ne kadar önemli, kıymetli olduğunuzu düşünerek ona göre çalışınız.”
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre, ekim ayı boyunca 19 kadın cinayeti işlenirken 18 şüpheli kadın ölümü kayıtlara geçti. Bugün hâlâ kadına şiddetle, cinsiyet eşitsizlikleriyle mücadele ederken de Atatürk’ün yaklaşık 100 sene önce söylediği sözler direnç kaynağımız olmaya devam ediyor.
“Dünya yüzünde gördüğümüz her şey kadının eseridir.”
“Dünyada hiçbir milletin kadını, ‘Ben Anadolu kadınından fazla çalıştım. Milletimi kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu kadını kadar emek verdim’ diyemez.”
“Bir toplum, cinslerden yalnız birinin yüzyılımızın gerektirdiklerini elde etmesiyle yetinirse, o toplum yarı yarıya zayıflamış olur. Bizim toplumumuzun uğradığı başarısızlıkların sebebi, kadınlarımıza karşı ihmal ve kusurdur.”
Başarı, kariyer, hayat mücadelesine dair de pek çok özdeyişi vardı.
“Ben, bir işte nasıl başarılı olacağımı düşünmem; o işe neler engel olur diye düşünürüm. Engelleri kaldırdığımda, iş kendi kendine yürür.”
“Yolunda yürüyen bir yolcunun, yalnız ufku görmesi kâfi değildir. Muhakkak ufkun ötesini de görmesi ve bilmesi lazımdır.”
“Yenilen hemen toparlanmalı, kendini yeneni yenmek için olanca gücüyle, azmiyle çabalamalıdır.”
“Hayatın sırları içgüdülerle duygulardır. Akıl ve mantıkla bulunmaz.”
Yolumuza ışık tutmaya ve en müşkül durumlarda dahi bizlere umut olmaya devam eden Mustafa Kemal Atatürk, 85 yıl önce bugün hayata veda etti. Kurduğu Cumhuriyet ise bugün 100 yaşında, asırlık bir çınar.
