Elibelinde Tarım’la yerli kuşkonmazımızı dünyaya tanıtan Aslı Aksoy’la kadın girişimcilere ilham veren yolculuğunu konuştuk.
Elibelinde Tarım’ın kurucusu Aslı Aksoy’la tanıştığımızda o beyaz yakalı bir şehir insanıydı. Sonra bir gün karşıma elinde kuşkonmaz demetleriyle gülümseyen fotoğrafı çıktı. Aslı’nın hikayesi, inandıklarını gerçekleştirmek isteyen tüm kadınlara ilham olacak cinsten. Muğla’daki pilot arazide başladığı kuşkonmaz tarımı, bugün kuşkonmazı fine dining restoran masalarından evlerimizin mutfağına taşımakla kalmadı, ülkemizi kuşkonmaz ihracatının güçlü oyuncularından biri haline getirdi. Aslı’nın ilham dolu hikayesini okumanızı, şimdi tam da mevsimi olan kuşkonmaz tariflerini denemenizi şiddetle öneririm… İşte Aslı Aksoy’un kuşkonmazın başrolünde olduğu heyecan dolu yolculuğu…
“Bir gün kuşkonmaz yedim ve hayatım değişmedi elbette” diyorsun ama kuşkonmaz senin hayatını bir hayli değiştirmiş, bir beyaz yakalıyken nasıl tarım yapmaya başladın? Hikayeni anlatır mısın?
Ben Ege’liyim. İzmir’de doğdum, babam Muğlalı. Yaz tatillerini, babaannemlerin Muğla-Karabağlar Yaylası’ndaki iki dönümlük küçük bir tarla içindeki evimizde, tüm aile birlikte geçirirdik. Tarlada yaz boyu yiyebileceğimiz her şeyi yetiştiriyor, komşularımız olan hısım akrabalarla kışlık hazırlıkları hâlâ birlikte yapıyor -“yaşıyor”- olmaktan müthiş keyif alıyordum. Daha önceleri tarımla bağım, bu mini tarlada ve özellikle babamla birlikte geçirdiğim altın anlardan ibaret. Öte yandan bağımın bu denli kuvvetli olmasının da sebebi bu sanıyorum.
Aklımda hep bir gün kurumsal olarak çalıştığım İstanbul’dan dönüş yapıp baba toprağına temelli yerleşip toprakla uğraşmak vardı. Toprak, toprağına kök salmak, kendi memleketimde ticari değer yaratacak bir üretim modeli hayalim olmuştu. Profesyonel meslek tercihim bu yönde oldu. Uzun yıllar tekstil sektöründe çalıştıktan sonra son olarak organik gıda üretimi yapan bir firmada pazarlama müdürü olarak çalışıyordum. New York’ta katıldığımız bir fuarda tanıştığım kuşkonmazın lezzeti, sağlık üzerine muazzam etkileri, anavatanının ülkemiz toprakları oluşu ve Amerika ile Avrupa’daki yaygın tüketimiyle sahip olduğu ihracat fırsatları, “Nereden başlarım” sorusunun yanıtı oldu. Çalışmaya devam ederken, Muğla’da iki buçuk dönüm pilot arazide gerçekleştirdiğim kuşkonmaz dikimiyle çiftçilik kariyerime ilk bebek adımlarımı atmış oldum.
Neden başka bir ürün değil de kuşkonmaz?
Folik asit zengini kuşkonmazın tek başına da, tabaklarda eşlikçi olarak da mükemmel ve dengeli lezzeti, yani gastronomi açısından değeri; ayrıca sağlık üzerine muazzam faydaları, ona hayran olmak için çok kuvvetli sebeplerdi benim için. Öte yandan anavatanı bizim coğrafyamız olmasına, yabani türlerinin bilinmesine karşın ülkemizde kuşkonmaz üretimi, iki yıl süren hassas tarla tesisi süreci ve buna bağlı zaman ve finansman yatırımı nedeniyle yaygınlaşamamış. Bu yüzden her yıl tonlarca ithal kuşkonmaz Peru, Meksika gibi okyanus aşırı ülkelerden ülkemize geliyor.
Ayrıca kuşkonmazın en büyük tüketim pazarı olan Avrupa’ya ihracatta, potansiyel gelir kaybı yaşıyoruz. Erkencilik/uzun sezon ve coğrafi yakınlık avantajlarımızın sağladığı düşük karbon izi ve düşük maliyetlerimizle kuşkonmaz, ihracatta önemli fırsatlar sunuyor. Tüm bu etkenler bir araya geldiğinde tarımsal üretim yolculuğumda kuşkonmaz, en büyük motivasyonum oldu.
Seninle beş yıl önce ilk röportajımızı yaptıktan bu yana neler değişti, Elibelinde Tarım ne kadar yol aldı? Şu anda ne kadarlık bir alanda tarım yapıyorsunuz?
Muğla’daki üretimimiz sözleşmeli organik kuşkonmaz üreticileri ile büyüyerek devam ediyor. O gün benim tarlamda çalışan kadınlar, şimdi kendi tarlalarına kuşkonmaz dikiyor ve ürünlerimizi birlikte işleyerek Yeşilçam Köyümüzden tüm ülkeye organik kuşkonmazlarımızı gönderiyoruz. Bu arada 2020 yılında Asparagus Tarım AŞ’yi kurdum ve Antalya’nın Aksu ilçesinde Tigem Boztepe İşletmesi içinde 212 dekar alan kiraladım. Şirkete yüzde 25 ortaklık payıyla yatırım alarak 2020 baharında 140 dönüm; 2021 yılında 70 dönüm alanda dikilişleri tamamladım.
Kuşkonmaz tarımı, çok yıllık bir üretim modeli. İlk iki sene ürün yok, hasat üçüncü yılda başlıyor ve aynı parselde 10 yıl boyunca devam ediyor. Geçtiğimiz yıl 105 ton hasat aldık; yatırımı tamamlanmış tüm tarlaların tam hasada gelmesiyle yıllık üretim kapasitemiz 200 ton/yıl seviyesine ulaşacak.
Kuşkonmaz ülkemizde fine dining restoranlarda tüketilen bir gıda maddesi olarak mı görülüyor, yoksa evlerin mutfaklarına da girmeyi başardınız mı?
Ülkemizde kuşkonmaza talep, üretimin artış hızıyla paralel olarak büyüyor. Her sene ortalama yüzde 30-35 oranında artıyor. Bilinirliği ve dolayısıyla tüketimi, artan yerli üretimle paralel, ivmelenerek artıyor. Çünkü kuşkonmaz, lezzetinin ötesinde sağlık üzerine muazzam etkileri olan bir sebze. Ayrıca ot tüketiminin yaygın olduğu bölgelerde kuşkonmazın yabani çeşitlerini tüketmeye zaten aşinayız. Özellikle yeşil kuşkonmazın damak tadımıza son derece uygun olduğuna, farklı tariflerle hem tek başına hem de eşsiz bir eşlikçi ve dengeleyici olarak sofralarımızda daha sık yer bulacağına inanıyorum.
Kuşkonmaz Türk mutfağına geç girdi diyebilir miyiz?
Kültüre alınmış kuşkonmazın ülkemizde ilk kez yetiştirilmesi aslında Cumhuriyet’in kuruluş döneminde olmuş. İlk kuşkonmaz yetiştirme girişimi Atatürk’ün isteği üzerine Avrupa’dan kuşkonmaz tohumu getirilmesiyle Yalova Devlet Çiftliği’nde yapılmış. Yurtdışından gelen misafirler için hazırlanan sofralarda kuşkonmaz başrolde yer almış. Fakat sonrasında yaygınlaştığını söylemek mümkün değil maalesef. Son yıllarda yerli üretimin artması ile paralel olarak bulunabilirliğinin artması, tüketiminin de yaygınlaşmasının en büyük tetikçisi.
Kuşkonmazların dünyaya açıldı mı?
Antalya tarlamızda ihracat pazarlarına yönelik Globalgap sertifikalı sözleşmeli üretim yapıyoruz. Biz dahil yaklaşık 50 üretici, ürünlerimizi Nomad Tarım AŞ çatısı altında bir araya getiriyor, Almanya ve Hollanda başta olmak üzere daha çok Avrupa ülkelerine, ayrıca Singapur, Rusya’ya ihracatını gerçekleştiriyoruz.
Bu arada birçok ödül aldın, hikayen kitaplara konu oldu değil mi?
Ödüller, hikayemizin paylaşılması, ne mutlu ki bundan 9 yıl önce kendime çizdiğim yolda adım adım yürüdüğümü, o günden bugüne bakarken öngördüğüm gelişmelerin haklılığını, hedef ve daha önemlisi değerlerimden ödün vermediğimi, onları aldığım kararlarla beslediğimi, büyüttüğümü, geliştirirken geliştiğimi hissettiriyor bana.
Bu çok büyük gurur! Diğer girişimci kadınların hayallerini de birlikte ateşleyebiliyorsak, bu daha da büyük mutluluk! Tarımsal yatırım, tarımsal üretim fikri romantik seviye çiftçilik hayalinden öte, çok ciddi bir mesele. Geleceğimiz ve ülkemiz için hayati bir mesele. Bilinirlik, farkındalık, motivasyon… Hepsi yarışmaların, ödüllerin ve hikayemizin paylaşıldığı her mecranın tetiklediği çok kıymetli kavramlar yolculuğumuzda.
Gelelim kuşkonmazın faydalarına, neden kuşkonmaz tüketmeliyiz?
Kuşkonmaz tam bir folik asit kaynağı! Vücut sistemlerinde detoks görevi gören, anti-aging yani yaşlanma karşıtı özelliğiyle dikkat çekiyor. Vitamin ve mineral zengini, çok lifli bir sebze. Folik asit, fosfor ve potasyum içeren kuşkonmaz bu içeriğiyle güçlü bir idrar söktürücü ve kum döktürücü etkiye sahip. Kalbi güçlendirme ve kanı temizleme özelliği olan kuşkonmaz, sindirimi kolaylaştırıyor. Kemik erimesi ve kireçlenmeye karşı etkili, afrodizyak kaynağı! Ayrıca göz sağlığı için de etkili olduğu biliniyor.
Sen bir kuşkonmaz sever olarak en çok nasıl tüketiyorsun, neler tavsiye edersin?
Ben en sade, en basit haliyle seviyorum. Tarladan kesip salatamın ya da yoğurdun içine çiğden doğradığımda, bazen kaynar suda en fazla 5 dakika haşlayıp üzerine sadece sızma zeytinyağı gezdirdiğimde… Bence sır, onu çok pişirmemekte! Eriyip gitmesine izin vermemek, diri lezzetini deneyimlemek.
Aslı Aksoy’dan kuşkonmazlı tarif önerileri
KUŞKONMAZ ÇORBASI
MALZEME
Yeşil kuşkonmaz (Porsiyon başına üç adet kuşkonmaz)
2 diş sarımsak
1 baş soğan
100 gr. tereyağı
1 tutam dereotu
100 gr krema (Arzuya göre)
YAPILIŞI:
Kuşkonmazların uç kısımlarını keserek ayırın. Dipteki kalın kısımları kesip atın. Gövdenin alt yarısının sebze soyucu ile soyun. İri parçalar halinde kesin. İri kıyılmış bir soğanı ve iki diş sarımsağı zeytinyağında kuşkonmazlar ve limon suyuyla beraber 5 dakika kavurun. Su ekleyin ve kaynadıktan sonra 20 dakika daha pişirin. Tereyağı ekleyerek karışımı pürüzsüz bir dokuya kavuşana dek blender’dan geçirin. Dereotu ve çiğ kuşkonmaz uçları ile süsleyerek servis edebilirsiniz. Kuşkonmaz uçlarını az haşlayarak da kullanabilirsiniz. Arzuya göre servis ederken krema da ekleyebilirsiniz.
IZGARA KUŞKONMAZ
MALZEME
2 bağ kuşkonmaz
Zeytinyağı ya da tereyağı
Parmesan peyniri
YAPILIŞI
Orta kalınlıkta, dipteki sert kısımları kesilip atılmış ve kabukları soyulmuş kuşkonmazları mangal, döküm ızgara ya da döküm tavada çevirerek 10 dakika pişirin. Üzerine dilerseniz zeytinyağı ya da tereyağı sürün. Arzuya göre parmesan peynir ile servis edebilirsiniz.
