Hem Cabernet Sauvignon hem de Merlot şaraplarıyla dünyaca ünlü somelyeler tarafından “şampiyon” ilan edilen Chamlija, altıncı kez Türkiye’nin en iyi şarap üreticisi seçildi. Yenilikçi vizyonuyla bağcılık sektörünün ünlü markası Chamlija’nın kurucusu Mustafa Çamlıca ile başarılarını konuştuk.
1935 yılından bu yana çiftçilikle uğraşan bir aileden bahsediyoruz. Çamlıca ailesi, Bulgaristan’dan Türkiye’ye göç ettikten sonra Istranca Dağları’nda çiftçilik yapmaya başlıyor. Bölgede ne yetiştireceklerini biliyorlar da çiftçilikte ürünü tanımak yeterli değil. Mümkün olsa toprağı, iklimi ezberleyecekler de doğa ne zaman buna izin vermiş ki?! Çamlıca ailesi, insanın doğa karşısındaki teslimiyetini donanımla karşılıyor ve bir koca aile üç nesildir tabiat ananın onlara sunduklarını bilgiyle, sezgiyle işlemeye devam ediyor.
Mustafa Çamlıca, 2006 yılında fine-wine yatırımına odaklanarak Chamlija’nın ilk fitilini ateşliyor. Kardeşi Bülent Çamlıca ile birlikte önce bölge araştırması yapılıyor, ertesi sene araziler satın alınıyor ve 2008 yılında ilk fideler dikiliyor. Bordeaux’nün efsane bağları Château Mouton Rothschild’ın sahibi Philippe de Rothschild, “İyi bir şarap yapmak kolay, sadece ilk 100 yılı zor” diye boşuna demiyor. Toprağın ürüne; ürünün iklime adaptasyonu ayrı, her yıl tabiat ananın hazırladığı sürprizler ayrı. Ama iş dünyasından edindiği deneyimle her tür olasılığı hesaplayan Mustafa Çamlıca da işine tutkuyla bağlı. Yalnız o mu; hayır. Bir aile kendi uzmanlıkları dahilinde üretmeye, üretirken gelişmeye odaklanmış.
10 yıldır şaraplarını tüketiciyle buluşturan Chamlija için geriye dönüp baktığımızda sayısız başarı var. Rothschild’ı nerdeyse haksız çıkaracak bu başarı öyküsü kuşkusuz Türkiye içinse övünülecek bir hikayeye dönüştü. Bu yıl AWC Viyana Uluslararası Şarap Yarışması’nda 12 bin şarap arasında hem Cabernet Sauvignon, hem de Merlot kategorisinde kupa kaldıran Chamlija, toplamda 23 madalya alarak bugüne kadar en fazla madalya alan üretici rekorunu kırdı. The Drink Business dergisi tarafından düzenlenen Global Cabernet Sauvignon Masters yarışmasında Master ve Altın madalyalarının yanı sıra Master of Wine (Şarap Üstatları) tarafından yılın en iyi Cabernet Sauvignon üreticisi seçildi. Quartz Fume 2022 ile Sauvignon Blanc kategorisinde tek altın madalyalı ürün oldu. Sayması zor, okuması keyifli bu başarı hikâyesini, markanın kurucusu Mustafa Çamlıca’dan dinledik.
10 yıllık üretim sürecinizde sayısız başarı var. Fransızların iddialı olduğu Cabernet Sauvignon üzümüyle hem de onların ülkesinde dünyanın en iyisi seçildiniz. Bu başarı öyküsü size bir çiftçi ve yatırımcı olarak ne hissettiriyor?
Öncelikle bir şaraphanenin 10 yıllık kısa bir süre içerisinde iki farklı yarışmada en iyi Cabernet Sauvignon üreticisi seçilmesi olağan bir durum değil. Unutulan bir başarımız daha var. AWC Vienna yarışmasının en iyi Merlot şarabı yani kupa kazanan şarabı da Chamlija idi. Bu başarılar aynı üreticiye ait olunca muazzam boyuta dönüşüyor. Ailece çok ama çok mutlu olduk. Ancak hikâyenin başlangıcının 2006 yılı olduğunu ifade etmem lazım. O yıl bağları nereye dikmemiz gerektiğine karar verdik ve 2007’de arazileri satın almaya başladık. 2008’de ilk dikimleri yaptık. Bu iş sabır işi, gönül işi. Daha yolun başındayız.
Çiftçi bir aileden geliyorsunuz. Önceki kuşaklardan elde ettiğiniz en önemli öğreti ne oldu?
Toprak, hava durumu, doğadaki döngü ve dengeler. Su döngüsü, azot döngüsü, karbon döngüsü. Üremek ve üretmek. Bu başlıkların her birini anlamak için yıllarımı verdim ve vermeye devam edeceğim. Örneğin toprak. Teknik olarak üç parçaya ayrılır; kil, kum ve silt. Ancak gerçek hayattta homojen bir toprak yapısı yoktur. Kil kısmı çok ayrı bir konudur. Bir kilin içinde ne bentonit kili var? Bentonit kili sodyumlu mu kalsiyumlu mu? Petrus’un bentonit kili 50 cm derinlikte değil de 150 cm’de olsa idi ne olur idi? Binbir soruluk konuları içeren faaliyete çiftçilik diyoruz.
Bulunduğunuz bölgenin jeolojik yapısına, iklimine, jeolojik formasyonlarına hakimiyetiniz kuşkusuz üretimdeki başarınızın da önemli nedenlerinden biri. Bu nasıl bir çalışma gerektiriyor?
Bağları kurduğumuz günden beri tam teşekküllü meteoroloji istasyonunu 11 farklı bölgeye yerleştirdik. Jeoloji için hem MTA hem de TPAO ile birlikte çalışıyoruz. Ayrıca Kırklareli’ndeki Toprak Enstitüsü ile toprak analizi konusunda çalışıyoruz. Dolayısıyla şu an bölgenin en detaylı meteoroloji, toprak ve jeoloji verileri elimizde bulunuyor. Ayrıca bölge faunasını da çalışıyoruz. Amaç küresel ısınmaya karşı bölgenin nasıl tepki vereceğini anlamak.
Hem parametresi çok olan bir alandan bahsediyoruz. Hem de karşınızda doğanın beklenmedik yanları da var. Bağcılığın en zor tarafı ve sizin bunun karşısındaki önleminiz nedir?
Bağlara yatırım yaparken, geçmiş verilerle yatırım yapıyorsunuz. Şu bir gerçek ki; 2008 yılından beri tek bir yıl bir öncekine benzemedi. Biz bağları sulamıyoruz. O zaman kendinize bir çıpa bulmanız gerekli. O çıpa ise bentonit kili. Bizim bağların sigortası bentonit kilidir.
Türkiye topraklarında her ne kadar yüzyıllardır bağcılık yapılsa da bugün koşullar üreticiler için zorlu. 2023’ün son günlerinden beri de şarap üreticileri için ciddi yaptırımlar konuşuluyor. Hiç küstüğünüz ya da ruhen zorlandığınız oluyor mu?
Üzülürüm ama küsmem.
Chamlija, güçlü bir aile şirketi. Nasıl bir iş bölümü var aranızda?
Aile şirketi olarak keskin çizgilerle ayrılmış bir iş bölümümüz var. Bağlar, kardeşim Bülent Çamlıca’nın kontrolünde, kızım İrem Çamlıca etiketler ve diğer yaratıcı materyallerden sorumlu. Şaraphane yönetimi benim kontrolümde iken, satış ve pazarlamada kardeşimin eşi Arzu Çamlıca, yeğenim Cemre Çamlıca ve onun kuzeni Eylül Yılmaz çalışıyorlar.
Etiketleriniz de en az şaraplarınız kadar özel. İrem Hanım, çok başarılı bir ressam. Kızınız olmasını bir kenara alırsak alanında bu kadar başarılı bir tasarımcıyla çalışıyor olmak nasıl bir his?
Biz bir ekibiz. Hepimiz en iyisini yapmaya gayret ediyoruz. İrem’in yaratıcılığının marka değerimize katkısı çok büyük. Hem bir baba olarak, hem de bir girişimci olarak kendimi çok şanslı hissediyorum.
İnsanın kendi ürettiği şeyler içinde seçim yapması zor ama sizin için ayrı bir yeri olan bir üzüm var mdır?
Yerel üzümümüz Papaskarası benim tutkum. Kara Sevdam…
Portekiz’in Albarino’suyla Tokat’ın Narincesi gibi birbirinden çok uzak üzümlerle kupajlar yapıyorsunuz. Bu eşleştirmelerin gücü bilgiden mi geliyor, sezgisel mi?
Buradaki kupajdaki amaç birbirindeki eksiği tamamlamak. Narincenin yağlımsılığı ve gövdesi ile Albarino’nun aroma ve tazeliğini birleştirmek amacımız. Bilgi esas.
Dünya piyasasında en başarılı Türk markaları arasında sayılıyor Chamlija. En çok hangi ülkelere satıyorsunuz?
Chamlija 2020 ve 2021 yılında ilk 5; 2022’de ilk 10 alkollü içki ihracatçısı içerisinde yer aldı. Portföyümüz çok geniş. Güney Kore, Çin, Rusya, Taiwan, Avustralya, Bulgaristan, Romanya, Sırbistan, İsviçre, İsveç, İngiltere, Kanada ve ABD ihracat noktalarımız.
Çok kısa zamanda büyük başarılar elde eden bir markanız var. Chamlija için bundan sonraki planlarınız nelerdir?
Hedefimiz ihracatta daha da büyümek.
