Hızla kilo verdiren diyetlerin modası çoktan geçti. Zac Efron gibi birçok ünlü artık dünyanın en uzun yaşayan insanlarını kendine örnek alarak Blue Zone diyetini uyguluyor.
Adını dünyanın en uzun ömürlü insanlarının yaşadığı bölgelerden alan Blue Zones yani Mavi Bölgelerden alan diyeti yapanlar ne yer ne içer, nerede yaşarlar? İşte yaklaşık 20 yıl önce keşfedilip son günlerde yeniden gündeme gelen, dünyanın bir ucundan diğerine uzanan Mavi Bölgeler sakinleri ve onların ömrünü uzatan beslenme sırları… Diyetisyen Aysu Onur, Blue Zone diyetiyle ilgili merak edilenleri paylaşıyor.
Blue Zone kavramı literatüre nasıl girdi?
Blue Zones, dünya üzerinde uzun ömürlü insanların yaşadığı coğrafi bölgelere verilen isim. Bu bölgelerdeki insanları beslenme alışkanlıkları sayesinde sadece çok uzun yaşamakla kalmıyor, kronik hastalıklara da yakalanmıyorlar. Blue Zones olarak adlandırılan bölgenin ilk durağı olan Japonya’nın Okinawa şehri bundan tam 24 yıl önce 2000 yılında National Geographic’ten gazeteci Dan Buettner’ın dikkatini çekiyor. Burada yaşayanların yaş ortalaması ve beslenme alışkanlıkları Buettner’ın uzun keşif yolculuğunun başlangıç noktası oluyor. Buettner’ın keşfi, kısa sürede Blue Zones kavramının literatüre girmesini sağlıyor. “Healthspan” denilen ömrün sağlıklı kısmı bu bölgelerde epey uzun. Blue Zones kuşağı sakinleri dünyadaki ortalama insan ömründen uzun yaşıyorlar, üstelik sağlıklı bir şekilde!
Nerede bu Mavi Bölgeler?
Yapılan araştırmalar uzun ömürlü insanların yaşadığı beş bölgeye işaret ediyor. Okinawa-Japonya, Nicoya Yarımadası-Kosta Rika, Loma Linda-Kaliforniya, İkaria Yarımadası-Yunanistan ve Sardinya-İtalya. Buralarda yaşayan insanların yiyip içtiklerinin uzun ömürlü olmalarında önemli bir rol oynadığına inanılıyor. Mavi Bölgelerdeki yaşam tarzları, bitki bazlı beslenme, tüketimde ılımlılık, fiziksel aktivitenin yüksek olması, güçlü ailevi ve sosyal bağlar gibi ortak özellikleri kapsadığını da unutmamak gerekiyor.
BAŞROLDE; MEYVE VE SEBZELER
Ne yiyip ne içer buralarda yaşayan uzun ömürlü kişiler?
Blue Zone diyetinin yüzde 95’ini bitkisel besinler oluşturuyor. Buralarda yaşayanların günlük meyve ve sebze tüketimi bir hayli yüksek. Ayrıca tüketilen meyve ve sebzeler yerel ve organik olarak yetiştiriliyor. Bu diyette uzun ömre katkıda bulunan besinlerin başında, ıspanak, karalahana, pancar ve şalgam yaprağı/sapları, pazı gibi yeşil yapraklı yapraklı sebzeler yer alıyor.
Et ya da protein tüketimi konusunda neler söyleyebilirsiniz?
Bu kişilerin haftada iki kez hatta daha az et tükettiği tespit edilmiş. Aylık ortalama et tüketimleri beş kere ile sınırlı. Etler ise gerçekten serbest gezen tavuklar veya aile çiftliklerinde yetiştirilen kuzulardan elde ediliyor. Beslenme modellerinde işlenmiş et ürünleri yok. Hatta sığır ve hindi eti tüketmiyorlar.
Deniz ürünleri ve balık?
Balık tüketimi haftada 2-3 defa ile sınırlı. Balık seçerken antibiyotik ve diğer ilaçlarla yetiştirilen çiftlik balığı olmamasına dikkat ediyorlar. Aynı zamanda yüksek cıvaya sahip ve nesli tükenmekte olan balıkların tüketiminden de uzak duruyorlar.
Peki yumurta ve süt ürünleri…
Buralardaki yumurtalar; serbest dolaşan, doğal beslenen, hormon veya antibiyotik almayan yavaş olgunlaşan tavuklardan geliyor. Blue Zones sakinleri, haftada 2- 4 kez yumurta yiyor. İnek sütü, peynir, tereyağı, krema gibi süt ürünlerini ise olabildiğince az tüketiyorlar. Haftada birkaç kez az miktarda keçi veya koyun sütü ürünleri tükettiklerini görüyoruz.
Kimi diyetlerde uzak durulması gerektiği söylenen tahıllar ve baklagillere nasıl yaklaşıyorlar?
Tam tahıllar, ekşi mayalı ekmekler ve baklagiller, olmazsa olmazları. Bizim yediğimiz baklagilin en az dört katı kadar baklagil tükettiklerini gözlemliyoruz. Tahıl ve baklagillerin yanı sıra günde iki avuç yağlı tohum (ceviz, badem fındık vb.) tüketerek hem LDL kolesterol seviyesini düşürüyorlar hem de ömürlerini uzatıyorlar.
Blue Zone Diyetinin Olmazsa Olmazı 10 Besin
1. Kurubaklagiller (nohut, mercimek, fasulye, barbunya vb.)
2. Kuruyemişler (badem, ceviz, fındık vb.)
3. Koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, karalahana, pazı, pancar yaprakları, rezene yaprakları)
4. Tatlı patates
5. Zeytinyağı
6. Meyveler
7. Yulaf
8. Zerdeçal
9. Avokado
10. Somon
Diyetisyen Aysu Onur Kimdir?
Yeditepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü mezunu olan Diyetisyen Aysu Onur, şu an özel bir merkezde, besin alerjisi olan bebek ve çocukların, besin alerjisine sahip bebeğini emziren annelerin eliminasyon diyetinin yanı sıra besin intoleransında, kronik hastalıklarda diyet tedavisini, sağlıklı kilo yönetimini de takip ediyor. Onur ayrıca kardiyovasküler hastalığı olan hastalara da diyetler planlıyor. Onur danışan takibinin yanı sıra bilimsel ve sosyal olarak da beslenme ve diyet alanında çalışmalar yapıyor.
Açlık Anlarında Kurtarıcınız Olacak Ürünler
