Hayali dünyaları üç boyutlu figürlere dönüştüren İrem Nur Terzi, art-doll yolculuğunu ve kukla yapımının büyüsünü anlatıyor.
Bazı sanatçılar hikayeleri kelimelerle anlatır, bazılarıysa fırçalarıyla… İrem Nur Terzi ise hikayeleri elle tutulur hale getiriyor. Küçüklüğünden beri hayali karakterler yaratmaya meraklı olan Terzi, figür yapımı ve stop-motion animasyon dünyasına duyduğu ilgiyi yıllar içinde kendine özgü bir sanata dönüştürdü. Klasik sanat eserlerini üç boyutlu figürlere dönüştürmekten, mitolojik anlatılardan ilham alan kuklalar yapmaya kadar uzanan üretim süreci, onun dünyasında sınır tanımıyor. Peki, bu detaylı ve büyüleyici figürlerin ardındaki gerçek nedir? Kendisinden dinliyoruz.
Neşeli figürlerinizden önce sizi tanımak isteriz. İrem Nur Terzi kimdir?
Küçüklüğümden beri hayali karakterler ve dünyalar yaratmaya meraklıydım. İstanbul’da Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde Sahne Dekor ve Kostüm Tasarımı okudum. Bu eğitim, hikaye anlatımını ve üç boyutlu sanatla karakter yaratmayı birleştirme yolculuğumda bana büyük bir temel sağladı. Mezuniyetimden sonra figür yapımı, stop-motion animasyon kuklaları ve set tasarımı üzerine çalıştım. Yaklaşık on yıldır art doll ve figür yapımıyla uğraşıyorum ve bu süreçte kendi tarzımı geliştirdim. Şu anda Kanada’da yaşıyor ve burada üretmeye devam ediyorum.
Kukla yapmak belli ki apayrı bir dünya… Sizin yolculuğunuz nasıl başladı?
Çocukken oyuncak bebeklerime kilden giysiler yapmaya çalışır, onların eşyalarını kullanarak masanın altında küçük sahneler kurardım. Bebekleri kukla gibi oynatarak kendi hikayelerimi anlatırdım. Üniversitede sahne ve kostüm tasarımı derslerinin yanı sıra kukla yapımı üzerine de bir dersimiz vardı. O derste karakterleri üç boyutlu olarak hayata geçirmek beni çok heyecanlandırdı. Mezuniyet projemde kısa bir stop-motion animasyon filmi hazırladım; kuklalarını ve setini kendim yaptım. Bu süreçten sonra karakter tasarımına olan ilgim arttı ve zamanla art doll yapımına yöneldim.
Eserlerinizin bir de hikayeleri var, onlar üretim aşamasında mı ortaya çıkıyor yoksa hikayesine göre şekli mi belirleniyor?
Bu süreç aslında iki yönlü işliyor. Bazı karakterler önce hikayeleriyle geliyor, onları modellemeye başlamadan önce kim olduklarını, nasıl bir dünyadan geldiklerini hayal ediyorum. Bazen de tam tersi oluyor; figürün yüz hatları, duruşu ya da kıyafetleri bana bir hikaye anlatıyor ve o karakterin kim olduğunu keşfetmeye başlıyorum. Bu yüzden her bir figür, organik bir süreç içinde hem hikayesini hem de fiziksel formunu buluyor.
Dünyanın En İyi 10 Tasarım Okulu
Maarten Baas’tan Sıradışı Bir Sergi: Crescendo!
Eserlerinizi ortaya çıkarırken motivasyon ve ilham kaynaklarınız neler?
Beni en çok besleyen şey, hayal gücünü harekete geçiren anlatılar… Masallar, mitolojik hikayeler, fantastik edebiyat ve stop-motion animasyonlar bana her zaman ilham veriyor. Aynı zamanda doğadaki detaylar, eski kumaşlar, doku ve renklerin birleşimi de üretim sürecimi şekillendiriyor.
Bu arada çalışmalarınız nasıl saklanmalı/sergilenmeli, bakımı nasıl yapılmalı?
El yapımı figürler hassas ve narin oldukları için doğrudan güneş ışığından ve nemden uzak tutulmalı. Tozlanmalarını önlemek için vitrin içinde sergilemek ya da hafifçe kuru bir fırça ile temizlemek iyi bir yöntem. Küçük parçalar ve kumaş detaylar için fazla dokunulmaması önerilir, çünkü zamanla deformasyon olabilir.
İnci Küpeli Kız ve Öpücük gibi tabloların maketleri, ressamlar ve film karakterlerini çalışmışsınız, bunlar sizin için özel anlam ifade eden tablolar mı? Ve devamı gelecek mi?
Evet, özellikle klasik sanat eserlerini üç boyutlu hale getirme fikri beni çok heyecanlandırıyor. O eserler sadece görsel olarak değil, atmosferleriyle de çok ilham verici. İnci Küpeli Kız’ın duru ifadesi veya Öpücük’ün dokusal zenginliği gibi unsurları üç boyutlu bir forma dönüştürmek, benim için eğlenceli bir meydan okuma oldu. Bu tür çalışmaların devamını getirmeyi düşünüyorum, çünkü klasik sanat ile figür yapımını birleştirmek, sanat tarihine olan sevgimi yansıtmanın güzel bir yolu.
Çalışmalarınızdan biri gerçek olsa ve onunla seyahate gidecek olsanız bu hangisi olurdu?
Sanırım ‘The Seamstress Wizard Pippa’ ile bir yolculuğa çıkmak isterdim. O bir terzi büyücü ve yolculuk boyunca kumaşlardan büyüler yaratıp her şeyi dönüştürebileceğini hayal ediyorum. Birlikte eski pazarları gezer, dikiş ve büyüye dair yeni şeyler keşfedebilirdik.
El emeği eserlerinize teknoloji dahil oluyor mu?
Genellikle her şeyi tamamen el yapımı olarak üretiyorum ancak bazı aşamalarda teknolojiden destek aldığım oluyor. Örneğin, figürlerin eskizlerini bazen dijital olarak planlıyorum ya da referans görüntüler oluşturuyorum. Bunun dışında bazı figürlerimde kullandığım gözlükler üç boyutlu yazıcıdan çıkıyor. Teknolojiden yardım aldığım tek şey bu, geri kalan tüm süreç tamamen el işi.
Henüz yapmadığınız ama yapmayı ya da katılmayı çok istediğiniz bir proje var mı?
Aklımda gerçekleştirmek istediğim birkaç proje var. Bunlardan biri, büyük ölçekli bir art doll serisi yapmak. Şu ana kadar daha çok masaüstü boyutunda figürler ürettim ancak daha büyük ve detaylı çalışmalar yapmayı çok isterim. Bunun yanı sıra, insan figürleri dışında hayvanlar dünyasını kendi tarzımla yorumladığım bir figür koleksiyonu oluşturmak da planlarım arasında.
En başından beri tüm çalışmalarınızı düşünecek olursanız sizi en çok etkileyen çalışmanız hangisi oldu?
Beni en çok etkileyen çalışmam Gezgin Clementine oldu. Bu figürü ilk kez 2014 yılında, art doll yapmaya yeni başladığım dönemde tasarlamıştım. Onu zaman yolculuğu yapan bir figür olarak hayaletmiştim. Teknik olarak birçok eksiği vardı ancak yaklaşık sekiz yıl sonra onu yeniden yapmaya karar verdim. Bu süreçte hem teknik becerimin hem de sanatsal bakış açımın nasıl değiştiğini fark ettim. Gezgin Clementine yenilendiğinde sanki tamamlanmış oldu. Tamamlandığı gibi de hızlıca satıldı ve şu anda New York’ta bir koleksiyonerin evinde. Gerçek bir gezgin olduğunu kanıtladı.
Gelecek planlarınız neler, kendinizi nasıl konumluyorsunuz?
Sanatımı daha fazla insana ulaştırmak ve figür yapımı üzerine daha fazla içerik üretmek istiyorum. Etsy mağazamı büyütmek, koleksiyonluk figürler yapmaya devam etmek ve YouTube kanalımda üretim sürecini paylaşmak şu anki önceliklerim arasında.
Türkiye’de de workshop’lar yapmayı planlıyor musunuz?
Şu an için Türkiye’de workshop yapma planım yok, ancak ilerleyen zamanlarda fırsat olursa neden olmasın? Şimdilik odak noktam Toronto’daki atölyeler ve uluslararası satışlar.
İrem Nur Terzi’nin çalışma odasında bir günü nasıl geçiyor?
Şu anda her gün gittiğim bir işim olduğu için çalışma alanımda tam gün geçiremiyorum. Zamanım eskiye göre kısıtlı olduğundan, sürecimi daha verimli hale getirmek için belirli bir sistem oluşturdum. Yılın başında, o sene içinde yapmak istediğim figürlerin bir listesini çıkarıyorum. Sezon ve temalara göre kategorize ederek, her ay hangi figürleri çalışacağımı planlıyorum. Genellikle aynı ay içerisinde 2-3 figürü eş zamanlı olarak yapıyorum. Bu yüzden gün içinde birinin yüzünü boyarken ara verip diğerinin giysisini diktiğim, döngüsel bir çalışma sürecim oluyor. Bunun yanı sıra, güncel ve eski işlerimi sosyal medya için içeriğe dönüştürüyor, Etsy dükkanım ve YouTube kanalım için video editleri yapıyorum.
