Bu saat, 10 yıl sonra pili tükeneceği için saati hiçbir zaman göster(e)meyecek.
Öyle bir saat ki tıpkı fosilleşmiş bir canlı türü gibi görünüyor. Düğme yok. Kontrol edilebilir bir fonksiyon da yok. Bildiğimiz kol saatlerine benzemeyen garip bir saat. “Doğası gereği” müdahale edilemiyor veya ayar yapılamıyor. Neyse o.
Mekanizması var ama tümüyle şeffaf reçine içinde gömülü olduğundan artık daima aynı şekilde kalacak. Üstelik 10 küsur yıl sonra pil de tükeneceği için saati hiçbir zaman göster(e)meyecek.
Bu saatin kendine özel bir markası yok ama kimin yaptığı belli: CW&T. Bu harfler Che-Wei Wang ve eşi Taylor Levy’nin isimlerinin ilk harfleri. CW&T, tasarım veya deneysel/işlevsel sanat projeleri sunan, mikro ölçekte işler yapan bir tasarım ve teknoloji atölyesi. ABD’de New York’ta (Brooklyn) bir stüdyoda (aynı zamanda ikilinin evi) kalem, defter, cetvel gibi çeşitli kırtasiye ürünleri yapan ikili kendilerini belirli bir alanla sınırlandırmıyor. Kafalarına ne eserse ona eğilen ikili aynı zamanda masa lambası, tuzluk, topaç, bisiklet ve arkasında ilginç (tuhaf ve harika fikirlerle dolu) saatler üretiyorlar.
Mimarlık, sinema ve yazılım alanlarında eğitim görmüş ikilinin tasarladığı bence en şaşırtıcı saat girişte anlattığım katı hal saati. Özgün adıyla Solid State Watch (bundan sonra SSW) şeffaf bir reçine kasaya kalıcı olarak dökülmüş bir Casio F-91W mekanizması barındırıyor.
SSW deneysel bir sanat projesi ve 1989’dan beri dünyanın en çok satılan Casio F-91W saatine bir övgü olarak düşünülmüş. Casio F-91W tüm zamanların en iyi saatlerinden biri. İlk çıktığı günden beri tasarımı (ve diğer özellikleri) hiç değişmeyen Casio F-91W saatinin pek çok insanın hafızasında özel bir yeri vardır ve yine pek çok saat meraklısının (ve saat editörlerinin) ilk saatidir.
F-91W, 1989’dan günümüze zamanda donmuş gibi değişmeden gelen nadir bir saattir, ki değişmeyen bir yapı saatçilik dünyasında neredeyse bir günah gibi görülür.
Casio F-91W, bütün basit özellikleriyle bir mühendislik başarısı ve mütevazı bir şaheserdir. SSW projesi, sağlam, ucuz ve güvenilir bir saat olarak sadece yapması gereken işi yapan F-91W modelini tıpkı tasarımı gibi şeffaf reçineye gömerek donduruyor. Bu saat artık sadece bir saattir, alarmı çalışmaz ve tarihi göstermez. Yapımı da biraz vakit alıyor: Her bir saat sipariş sonrası 1 veya iki hafta süren ve elle yapılması gereken hassas bir reçine döküm işleminin ardından ortaya çıkıyor.
Turuncu nokta tarihin üzerini örtüyor çünkü Casio F-91W “artık yıl” ayarına sahip değildir (F-91W için şubat ayı her zaman 28 gündür) bu nedenle tarih fonksiyonu bir süre sonra doğruyu göstermeyeceği için CW&T ekibi turuncu bir nokta ile tarihin üzerini kapatarak kafa karıştırıcı bir ayrıntıyı daha ortadan kaldırmış. Geriye kalan şey, sadece belirli bir süre zamanı gösteren bir saat ve sanat eseri.
Casio F-91W günlük ±1 saniye sapma gösteren bir saattir. Haliyle bu saniyeler yıllar içinde birikecek ve belki tahammül edilmez bir noktaya gelecek diye düşünüyorsanız endişeye mahal yok.
Saatin doğruluğu konusunda bize en doğru bilgiyi yine bir sanat eseri veriyor: Ekim 2002’de, Brad A. Miller isimli bir sanatçı bugün ABD’nin Seattle şehrindeki bir adliye binasında bulunan bir sanat eserinde bir fil görünümde dizilmiş 112 saat kullanmış. O tarihte saatlerin hepsi senkronizeymiş. Saatlerin 108 tanesi Casio F-91W modeli, bir Youtuber 12 yıl 8 ay sonra sanat eserini görüntülüyor ve saatlerin sadece iki tanesinin geri kaldığını geriye kalan saatlerin ise ileri gittiğini tespit ediyor. Saatlerden bir tanesi 13 yıl sonra sadece 4 dakikalık bir farkla zamanı doğru gösterirken en fazla da 79 dakika ileri gitmiş. Asıl nokta ise şu: Saatlerden biri hariç hepsi ayda 14 saniyelik bir sapma göstermiş. Normalde Casio F-91W’nin pili kullanıcının ışık ve alarm kullanımına bağlı olarak 7 veya 10 yıl çalışabiliyor. Bu durumda reçineye gömülü SSW en az 10 yıl görevini yapacak.
Zamana takıntılı olan çiftin diğer projeleri de ilginç. Mesela TSL/Time Since Launch (Başlatmadan İtibaren Geçen Zaman) isimli bir proje/ürünleri daha var. TSL, borosilikat cam tüp içinde asılı olan ve contalı alüminyum uç kapaklarıyla kapatılan bir ekrana ve 150 yıllık pile sahip bir zaman ölçüm aracı. Özetle, TSL geçen günleri, saatleri, dakikaları ve saniyeleri gösteren tek kullanımlık uzun ölçekli bir saat. Hayatınız için önemli olduğunu düşündüğünüz bir anda (sıfır noktası) pimi çektiğinizde anda çalışmaya başlıyor böylece aradan ne kadar zaman geçtiğini görebiliyorsunuz. Pim çekildiği anda çipin silikon bağlantısı yandığı için de saate müdahale edilemiyor. (İkilinin başka saat projeleri de var, keşfetmek için bakınız: cwandt.com)
