Beğenildiği kadar da eleştirilen Tissot Powermatic 80 (veya ETA C07.111) 80 saatlik güç rezervi sunmasıyla dikkat çeken bir saat mekanizması. Okur mektuplarının ilham verdiği bu yazı, Powermatic 80 hakkında bir inceleme.
İster baştan sona el yapımı olsun ister robotlar tarafından otomatik üretilsin sonuç hiç değişmiyor: Mekanizma saatin kalbi ve beynidir. Bilindiği gibi mekanik saatler pilli olmadıkları için güçlerini kullanıcıdan alır ve mekanizmanın sağlıklı çalışması sayesinde zamanı doğru gösterir, ayrıca varsa tarih veya güç rezervi gibi diğer komplikasyonların da çalışmasını sağlar. Saatçilik tarihi de bir yerde mekanizmanın gelişim tarihini anlatır. Tahmin edileceği gibi günümüze kadar binlerce, on binlerce mekanizma geldi geçti. Şimdi ise hiç olmadığı kadar çok farklı mekanizmanın üretildiği bir çağdayız. Meraklısı için saatin mekanizması su gibi, ışık gibi önemli bir konu. Saatlerin dünyasında her şey döner dolaşır ve nihayetinde konu mekanizmaya gelir. Bazı markalar hariç sohbetlerin ana konusu da çoğunlukla bu yolda ilerler. Son yılların en çok konuşulan mekanizmalarından biri de Powermatic 80 desek abartmış olmayız.
Powermatic 80 mekanizması hakkında saatseverler arasında bir süredir yapısında plastik kullanıldığı ve ince ayar mekanizmasının olmadığı yönünde abartılı veya yanlış bilgiler dolaşıyor. Bu konuda gelen okur mektuplarının sayısı artınca yaşanan zihin karışıklığına bir son vermek ve Powermatic 80 mekanizmasının iyi-kötü yönlerine yakından bakmak gerçeği görmemize yardımcı olacak diye düşünüyorum.
1980’lerden beri Swatch Grubu yaptığı her yenilikle saatseverleri hem şaşırtır hem sevindirir. 2021’de çıkar çıkmaz olay yaratan PRX koleksiyonunda yapılan yenilikler, hele son duyurulan panda kadranlı kronograf modelleri PRX tasarımlarına farklı bir boyut kattı. Ancak konumuz çok satılan ve çok konuşulan modellerin mekanizması Powermatic 80 ile ilgili dolaşan söylentilere dair.
Önce bir tanım: Tissot Powermatic 80, Certina, Mido gibi diğer Swatch Grubu markalarında da görülen ve çeşitli versiyonları olan yenilikçi bir saat mekanizması.
Powermatic 80 mekanizması hakkında bilinmesi gereken ilk şey bu isimde tek bir mekanizmanın olmadığıdır. Fonksiyonlara ve malzemesine göre küçük ama önemli değişiklikler içeren birden fazla Powermatic 80 mekanizması var. İlk grup 23 taşlı olan (80.111, 80.111 COSC, 80.121) içeren versiyon, ikinci grup ise 25 taşlı mekanizmalardan (80.601, 80.661, silisyum denge yaylı 80.811 ve 80.811 COSC) oluşuyor. tartışma konularından biri mekanizmada bir plastik türevi olan delrin kullanılması. Plastik insanda güven uyandırmayan bir sözcük ama delrin bildiğimiz plastiklerden değil. DuPont üretimi delrin nem tutmayan, sert, düşük sürtünme ve yüksek aşınma direncine sahip, ayrıca yüksek sıcaklıklara dayanıklı bir mühendislik ürünüdür. silisyum denge yayına sahip veya COSC özellikli Powermatic 80 mekanizmalarda ise delrin yok.
Yukarıda saydığım mekanizmaların hepsinin hız ayarı üretim aşamasında fabrikada lazerle ayarlanıyor ve standart olanları bile COSC yeterliliklerine yakın performans gösteriyor. Powermatic 80, yüksek teknoloji ile geliştirilmiş ve ETA 2824-2’nin eksik yanlarına odaklanmış çözümler içeren yeni bir mekanizma, dolayısıyla hem sağlam hem son derece kararlı bir sisteme sahip. Kullanıcı yorumlarına bakıldığında kendisinden çok daha pahalı mekanizmalarla karşılaştırıldığında bile kararlı duruşuyla geri kalmadığı gibi aksine daha iyi performans gösterdiği anlaşılıyor.
Bir başka eleştiri “saatlerin ilerleyen yıllarda sapmasının artmasını ufak ayarlarla kalibre etmenizi sağlayan ayar opsiyonu” olmadığı. Evet geleneksel ayar seçeneği yok ama daha hassas ayar için denge çarkının üzerinde vidalar bulunuyor. Bu karmaşık bir sistem ve vidalı denge çarkları normalde daha yüksek saatçilik dünyasında görülen bir yaklaşım. Swatch Grubu fabrika ayarlarıyla bu alanda bir ilerleme yapmış ancak hassas ayar mekanizması nedeniyle eğer eşapmanda bir sorun varsa yenisinin takılması daha mantıklı ve hesaplı. Fakat zaten uzun yıllar zamanı doğru gösteren, lüks sınıfta olmayan kaliteli bir mekanizmada ince ayar yapma eklentisinin olması gereksiz olabilir. Swatch Grubu zamanla oluşabilecek ince ayar ihtiyacını zaten fabrikada giderdiğini iddia ediyor ki mekanizmaların sağlam ve kararlı olması bu durumu doğruluyor. Özetlersek, Powermatic 80 antimanyetik/kararlılık gibi özelliklere sahip yüksek teknoloji ürünü bir mekanizmayı teknik seviyesine kıyasla çok uygun bir bedelle sunuyor.
Peki ama Powermatic 80 mekanizmasının hiç kötü yanı yok mu? Var. Bence en kötü özelliği yüzlerce yıllık zanaat birikiminden ve dolayısıyla el sanatlarından uzak bir yapıya sahip olması. Mido ve Hamilton daha iyi ama Tissot modellerinde rotor ve mekanizma üzerindeki çocuksu çizgiler hariç hiçbir gönül çelen müdahale yok (ki o çizgiler de makine marifetiyle yapılan basit bir süslemeden ibaret). Yüksek teknolojili arka plan fotoğrafçıların sonsuz fonlarına benzer bir şekilde boş görünüyor.
Powermatic 80 çok çalışkan ama heyecan uyandırmayan düz bir mekanizma. Yine de şikâyet etmek gereksiz, hatta şikâyet şımarıklık olarak görülmeli. Elbette piyasada çok daha iyi mekanizmalar mevcut ama onlar yüksek saatçilik sınırları içinde bulunuyor.
Unutmayalım ki silisyum denge yaylı eşapmanlar birkaç yıl öncesine kadar sadece Ulysse Nardin ve benzeri yüksek saatçilik markalarına has bir gelişmeydi.
Powermatic 80 mekanizmalı saatler övgüyü hak eden bir sisteme sahip, üstelik uzun vadede çok daha geliştirileceğini ve yeni boyutlar kazanacağını görme olasılığımız yüksek. Piyasada yüksek teknolojiyi uygun fiyatla sunan bu tarz mekanizmalar nadiren görülür. Hangi marka veya model olursa olsun Powermatic 80 mekanizmalı saatler güçlü ve çalışkan saatlerdir, değerini bilelim.
