Seiko geçtiğimiz günlerde 3 günlük güç rezerviyle dikkat çeken yeni bir klasik seri duyurdu. Haziran 2024’te satışa sunulacak olan bu seriyle geleneksel Japon tasarımlarının renklerinden, malzemelerinden ve dokularından yararlanan Presage koleksiyonu böylelikle biraz daha genişlemiş oldu.
Haruki Murakami’nin Zemberekkuşu’nun Güncesi kitabından bir cümle ile başlayalım: “İpek gömleğinin yakasında küçük, zarif bir altın iğne parlıyordu.”
Bence Seiko da başarılarıyla Japon saat yapım endüstrisi içinde mütevazı altın bir iğne gibi ışıldıyor. Ancak markanın 21. yüzyılda gösterdiği başarının temelinde zannedildiği gibi teknik bir ilerleme yoktur. Teknik anlamda elbette muazzam bir noktaya geldiler ama bir saati sevdiren/aldıran şey hiçbir zaman sadece teknik yaklaşım değildir.
Seiko ne zaman başarıya ulaştı diye düşündüğüm zaman aklıma Grand Seiko tasarımları geliyor. Seiko bir tarihte birdenbire Batı saat yapım anlayışından uzaklaştı. (Marka, tarihi bir uzunluk birimi olan Ligne’den milimetreye geçtiğinde benzer yapısal bir değişim yaşamıştı.)
Tam olarak 18 Aralık 1960’ta, Seiko Suwa tesisinde zaman ölçümünde yüksek hassasiyete sahip ilk Grand Seiko üretildi. O gün her saat meraklısının aradığı ideale ulaşma yolunda evrensel estetik zevklere sahip bir saat üretildi. Fakat bence o zaman bir şeyler eksikti. Saatin dokusunda Japon ruhunun inceliklerini görmek zordu, ne yumuşak bir gölge vardı ne de sıcak bir çay fincanından yükselen buhar.
Juniçiro Tanizaki’nin Gölgeye Övgü kitabı bu konuya bir açıklama getiriyor: “Kağıdı bildiğim kadarıyla Çinliler icat etti. Gündelik kullanımlar dışında Batı kağıdı hiçbir şey ifade etmezken Çin veya Japon kağıdının dokusunu gördüğümüzde bir nevi sıcaklık hisseder ve dinginleşiriz. Hepsinin rengi beyaz gibi görünse de Batı kağıdının beyazlığı ile Japon ya da Çin kağıdının beyazlığı farklıdır. Batı kağıdının dokusu ışığı yansıtırken, Japon kağıdıyla Çin kağıdı -tıpkı ilk kar yağışının nahif dış yüzeyi gibi- usulca ışığı içeri sızdırır. Ayrıca dokuları uysaldır, buruştursanız da katlasanız da ses çıkarmaz. Bu, bir ağacın yaprağına dokunmaya benzer; sessiz ve yumuşak.”
İşte mesele buydu bence, her şey çok keskin ve parlaktı. Oysa pürüzsüzlük doğrudan Batı’ya ait bir kavramdır. Sonuçta Batı gösterişli olanı çok sever, oysa Doğu sadelikteki gösterişi daha çok sever.
Markanın tarihçesinde şöyle bir açıklama var: “Grand Seiko tasarımcısı, bugün Grand Seiko stili olarak bilinen temayı tüm ayrıntıları dikkatle yaratarak ileri taşıdı. Kadran üzerinde ışık oyunları yaratmak için ibreleri ve indeksleri çoklu fasetli olarak hazırladı ve ayna parlaklığında bir bezel üretti, böylece tasarım estetiğinin tamamı keskinlik ve parlaklık üzerine kuruluyordu. 44GS ile Grand Seiko, tasarım çizgisini buldu ve bir efsane doğdu.”
Oysa zaten Batı’da mevcut olan bir şeyi (parlak, pürüzsüz, keskin) tekrar Batı’ya satmak mümkün değildi. Bence efsanenin başlangıcı bu durum çözüldüğünde başladı, artık kimseden onay almaya ihtiyaç duymayan marka, saat yapımcılığına başka bir yerden bakmaya başladı; böylece özgün Japon estetik kodlarını yeniden değerlendiren, uyarlayan ve doğadan ilham alan tasarımlar ortaya çıktı. Neyin önemli olduğu artık anlaşılmıştı, önce Presage serisi doğdu (2016) hemen ardından Grand Seiko bağımsız bir marka oldu (2017).
Presage
Seiko geçtiğimiz günlerde 3 günlük güç rezerviyle dikkat çeken yeni bir klasik seri duyurdu. Haziran 2024’te satışa sunulacak olan bu seriyle geleneksel Japon tasarımlarının renklerinden, malzemelerinden ve dokularından yararlanan Presage koleksiyonu böylelikle biraz daha genişlemiş oldu. Presage, 2016’dan günümüze geleneksel Japon el sanatlarını markanın mekanik saat ustalığıyla birleştiren önemli bir koleksiyon.
Yeni klasik serideki kadranlar ise tek kelimeyle muhteşem. Japonlar ipekten yapılmış her şeye bayılır, doğal olarak yüzyıllardır bu özel dokuma alanında ustalaştılar ve neredeyse bin türlü ipek kumaş ürettiler. Kimonoların renkleri ve desenleri zaten ayrı bir dünyadır. Markanın ustaları yeni Presage koleksiyonundaki kadranlarda ipek kumaşların serinliğini, zarifliğini ve dokunma hissi uyandıran cazibesini çok güzel yansıtmışlar. SPB463 modeli doğal kumaşı simgeleyen şiroiro denilen krem renginde. SPB465 ise Edo döneminde (1603-1868) popüler olan koyu yeşil sensaiça renginde. SPB467 pembenin bir tonu olan araigaki renginde. Bu koleksiyonda başka renklerde modeller de duyuruldu ama yukarıda yazdıklarım çok daha saf bir tasarıma sahip.
Grand Seiko
Beyaz huş ağacı gibi melankolik veya kiraz çiçeklerinin neşeli duruşunu gösteren kadranlar Grand Seiko’nun en başarılı saatleri arasında.
Zamanın büyülü doğasını anlatan birbirinden güzel kadranlara imza atan marka tasarımlarının hiç kuşkusuz en sevilen ve en aranan model dağların karla kaplı yüzeylerine öykünen “kar tanesi” (snowflake) saatleri.
Geçtiğimiz aylarda duyurulan SBGX355 ve SBGA497 ile Grand Seiko’nun “kar tanesi” desenli modellerine başka güzellikler eklendi. SBGX355 çizilmeye dayanıklı yüksek yoğunluklu titanyumdan bir kasaya ve rüzgarın karda çizdiği desene benzer bir kadran yüzeyine sahip bir modelken SBGA497 ise karla kaplı Hotaka sıradağlarına karşı gün doğumunun güzelliğini yakalıyor.
