–Yatarken ne giyiyorsunuz?
Marilyn Monroe
–Sadece Chanel N°5…
İkonik Bir Parfümün Tarihçesi
Belki de dünyanın en ünlü parfümü olan Chanel N°5’in zamansız kokusunun nereden gelip de boynumuza sızdığını soracak olursak yüz yıl öncesine gitmemiz gerekiyor. Gabrielle Chanel, parfüm dünyasında çığır açacak olan N°5’i bundan tam yüz sene evvel markasının çatısı altında üretmeye başladı.
Chanel’in bu kadın kokusunu ortaya çıkardığı dönemde kadın parfümleri, menekşe ve yasemin gibi çiçek esintileriyle sınırlıydı. Chanel ise bu sınırları kaldırmak ve kadın parfümlerine yeni bir yorum getirme niyetiyle yola çıktı. N°5’in soyut koku izi zamanın kurallarını yıktı ve Gabrielle Chanel’in sıra dışı kişiliğine âdeta ayna tutan bir koku oldu.
Parfümün tasarımcısı Ernest Beaux, en güzel doğal kokuları aldehit adı verilen sentetik moleküllerle harmanlayarak bu efsane avangart kokuyu hazırladı.
N°5, bu radikal harman sayesinde o güne kadar üretilen hiçbir parfüme benzemeyerek parfüm dünyasında tam anlamıyla bir devrim gerçekleştirdi. Beaux’dan sonra gelen üç parfümcüye de bu kokunun mirasını koruma görevi düştü. Kokunun gizli formülü bir meşale gibi elden ele taşındı; Henri Robert ve Jacques Polge’dan sonra Polge’un oğlu Olivier Polge bugün bu meşaleyi taşıyan son isim.
Yüz yıldan beri N°5, Chanel’in parfüm dünyasının anadili olup diğer Chanel parfümlerinin tarzına yön verdi. Bu yüzden de marka, N°5’in bir manifesto olduğu söylüyor. Chanel, yüz yılda efsane parfümün dört farklı versiyonunu üretti. Yani, ilk hali de dahil olmak üzere 5 eşsiz N°5, tenlerimizde tatlı meltemler estirdi.
Klasikleşmiş Chanel N°5 Parfümleri
N°5 PARFUM (1921)
1921’de üretilen bu parfüm, yorumların en değerli olanıydı. Chanel, kokusunun benzersiz olmasını istiyordu; Beaux da pek çok zengin malzemeyi birleştirerek zamansız tarifi oluşturdu: Çimenlerde yetişen çiçekler… Bir buket çiçek kokusunu andıran parfüm, okka gülü ve yasemin kokularıyla harmanlanmıştı. Tüm bu kokular, aldehit sentetik molekülleriyle birleştirildi ve ortaya çığır açan parfüm N°5 çıktı. Taptaze çiçeklerden şişeye giden eşsiz koku yolculuğu böylece başlamış oldu.
N°5 EAU DE TOILETTE (1924)
1921 ve 1924 şişeleri bir arada
N°5’in yolculuğu farklı esintilerle harmanlanarak devam etti. Üç sene sonra Beaux, parfümün ilk çeşitlemesini yarattı: N°5 EAU DE TOILETTE. Parfümün ilk haline sadık kalınarak daha hafif bir versiyon olan eau de toilette üretildi. Bu versiyonda daha odunsu bir koku elde edildi, saz görünümlü bir bitki olan Vetiver nüansları kokuyu zenginleştirdi; N°5’e göre daha az baş döndürücü bir hal aldı.
N°5 EAU DE PARFUM (1986)
Bu iki parfümün esintileri uzun yıllar sürdükten sonra üçüncü versiyonu 1986’ya geldiğimizde hazırlandı. Polge’un hazırladığı zamana ayak uyduran yeni koku, bir yandan Beaux’un romantik esintilerini de taşıdı. N°5 Eau de Parfum kehribar rengiyle, diğer iki parfümden biraz daha farklıydı. Ayrıca vanilya notasıyla kendine özgü bir koku kazandı.
N°5 EAU PREMIÈRE (2008)
N°5’in meltemi milenyuma girdikten sonra, bir kere daha 2008’de esti. Şen ve aydınlık bir versiyon olan N°5 Eau Première Polge tarafından hazırlandı. Polge bu parfümü tasarlarken eğer Beaux, günümüz hammaddelerini koklayabilseydi nasıl bir parfüm yaratırdı diye düşündü ve kollarını sıvadı, belki de bunun yerine elindeki malzemelerini uzun uzun kokladı diyebiliriz. Ünlü parfümcü, beyaz miskleri ve Chanel tarafından üretilen narenciye özlerinden geliştirilmiş aldehitleri kullandı. Bu aldehitler gül, yasemin ve ylang-ylang çiçeklerinden oluşan koku bütünüyle harmanlandı; vanilya kokusuyla zenginleştirildi.
N°5 L’EAU (2016)
Meşalenin son sahibi Olivier Polge, kokunun son çeşitlemesini 2016’da yarattı. Tazeliği merkeze alan parfümör, N°5 kimliğinin sınırlarıyla oynamak istediğini söylüyordu. Artık sınırların kaybolduğu ve kavramların tekil kimliğini kaybettiği günümüz dünyasından bakıldığında bu yeni kokudaki doku arayışı oldukça anlamlı geliyor. Nihayetinde, tam anlamıyla şeffaf bir koku ortaya çıkarılıyor. Parfümün özü sedir ağacı özüne dayandırıldı, yine narenciye özünden üretilen aldehitler kullanıldı. Gül ve yaseminler ise yeni bir ylang-ylang notası kullanılarak harmanlandı. N°5 L’EAU, belki de diğerlerinden en farklı parfüm oldu. Fakat yine de Polge’un kullandığı notalar diğerleriyle aynıydı. Her şeyin oran ve melodiyle ilgili odluğunu ispatlayan N°5’lerin her biri 12 müzikal notayla oluşturuldu.
Bir sevgilinin kokusu kadar büyüleyici olan Chanel N°5 parfümlerini yazarken tam da bu güzel kokuların etkisini anlatacak bir dize düşüyor aklıma: “Gülüşünün kokusuyla yeşerdi bu elma ağacı”. Yüz yıldır N°5’in kokularıyla yeşeriyor içimizdeki elma ağaçları; Marilyn Monroe’nun geceleri N°5’i sürmesi bundandır belki de.
