İnsanoğlunun robotlarla çok uzun yıllara dayanan ilişkisi, bir sanat sergisine konu oldu. Milano Kültür Müzesi’nin robotların atalarına kadar uzanarak düzenlediği serginin katılımcılarından biri de saatçilik dünyasından bir isim: Jaquet Droz.
Hiç şüphesiz insanlığın yüzyıllardan beri vazgeçmediği en büyük arzularından biri, insana benzeyen bir yaratık üretme fikri. Antik Yunan’daki ilk mekanik cihazlardan günümüz son teknolojisiyle üretilen robotlara dek taşınan bu tutku, insanlık tarihinin en büyük düşlerinden biri oldu. İşin ilginç kısmı, bu mekanik yaratıkların insanlığı ele geçireceğine dair birtakım ütopik düşünceler beslerken bile insanların hiç yılmadan bu uğurda ilerleme katetmesi.
İnsanın ve robotların bu uzun ve derin ilişkisi, Milano Kültür Müzesi’nde bir sergiye konuk oldu, “Robot, İnsan Projesi” adlı sergi, insanlığın ve robotların ilişkisi üzerine kurulu. Bugüne kadar elde edilmiş sonuçlar, olağanüstü teknolojik gelişmeler ve çağdaş robotların sınırları, serginin temel meselesini oluşturuyor. Sergi, insan ve robotlar arasındaki etkileşimin nasıl giderek daha gerçek hale geldiğini ortaya çıkaran antropolojik ve sanatsal bir çalışma olarak değerlendirilebilir. Robotların bilinen en eski atalarından başlayan sergi, tıp ve sinirbilim alanında uygulanan biyoniklerle devam ediyor. Sergi kapsamında ziyaretçiler, duyguları tanıyıp aktarabilen “Cobot” robotlarıyla da etkileşime geçebilecekler. Sergi sayesinde bu alanda geniş bir kronolojik çerçevede sunulan gelişmeleri, etik ve sosyo-kültürel bir bağlamda incelemek de mümkün oluyor.
Sergide, insanoğlunun bu mekanik cihazlarla ilişkisi yukarıda da söylediğimiz gibi geniş bir kapsamdan alınarak incelenmiş. Sergiye katkıda bulunan isimlerden biri de yüksek saatçilik dünyasından bir marka: Jaquet Droz. Yaklaşık 300 senelik bir geçmişi olan Jaquet Droz, 250 sene önce insanın hareketlerini taklit eden ilk otomatlarını üretmek için yola çıkarken insanlığın robot üretmek için duyduğu arzuyu devam ettiriyordu. 1774’te La Chaux-de-Fonds’da tanıtılan Yazar, Ressam ve Müzisyen adlı otomatlar, bu mekanik cihazların insan biçimindeki robotlara dönüşeceğinin o zamandan gelen bir işaretiydi belki de.
Pierre Jaquet-Droz, Henri-Louis Jaquet ve Jean Frédéric’in tasarladığı bu otomatlar, 18. yüzyıl Avrupa asilleri arasında saat satışlarını artırmayı amaçlayan bir reklam ürünüydü. Bu üç figür, bugün hâlâ Neuchâtel’deki Sanat ve Tarih Müzesi’nde sergilenmekte.
Otomatlarla yolculuğu böyle başlayan Jaquet Droz, “Robot, İnsan Projesi” sergisine dört farklı otomatıyla katılmış. 1780’den 2018’e uzanan, farklı üretim tarihleri olan bu otomatlar, birbirinden farklı periyotlardan otomat örnekleri sunarak hem Jaquet Droz’nun hem de robotların tarihine açılan pencereye saatçilik dünyasından bir bakış kazandırıyor. Bugün sınırlarını kestiremediğimiz robotların atalarına doğru uzanan yolculukta insanlığın ve bu mekanik cihazların ilişkisini sanatsal bir bakış açısıyla görmek istiyorsanız sergiyi 1 Ağustos’a kadar Milano Kültür Müzesi’nde ziyaret etmek mümkün.
Jaquet Droz’nun Sergideki Eserleri
1780 tarihli hareketli kuş kafesi 1785 tarihli öten kuş motifli cep saati
1790 tarihli öten kuş otomatı 2018 tarihli “Şair” figürü
