Yirminci yüzyılın en büyük saat tasarımcısı hiç kuşkusuz ki Gérald Genta’ydı (1931-2011). 80 yaşında hayatını kaybeden Genta’nın “Saatçiliğin Picasso’su” diye anılması tesadüf değil: Genta yalnızca bir tasarımcı değil, yağlıboya tabloları olan ve düşüncelerini özgürce-çatal dille dile getiren bir sanatçıydı ve saatçilikte tıpkı resimdeki Picasso gibi devrim yaptı.
Bugün saatçilikte “Holy Trinity” yani kutsal üçlü diye anılan üç marka, Patek Philippe, Audemars Piguet ve Vacheron Constantin’dir. Bu markaların ikonik modelleri ise Patek Philippe Nautilus, bu yıl 50. yaşını kutlayan ikon Audemars Piguet Royal Oak ve bu yıl yeniden dönüşünü kutladığımız Vacheron Constantin 222’dir. Bunların ilk ikisini tasarlayan ve üçüncüsünün de tasarlanmasına önayak olan Genta’ydı. Quartz Krizi’yle sarsılan yüksek saatçilik sektörü yeniden rağbet görmek için çeliği ilk kez kullandığı lüks spor saatler üretme kararını vermişti, ki her şeyi değiştiren de bu oldu. Royal Oak ve Nautilus öyle başarılı oldu ki, üzerinden geçen 40 yıla yakın zamandır hâlâ yok satan, zirvedeki iki model olmaya devam ediyor. Öyle ki, Nautilus (5711/1A) çok fazla sattığı için geçen yıl markanın CEO’su Thierry Stern artık bu modeli üretmeyeceklerini duyurmuş, bu da modelin değerinin daha çok artmasını sağlamıştı.
Genta, Audemars Piguet’nin genel müdürü Georges Golay’ın talebiyle Royal Oak’u bir gecede tasarladı. Dalış kaskından ilham aldığı modelde yekpare sekizgen kasa sekiz vidayla tamamlandı. Genta’nın çocukluğundan hatırladığı, Mont Blanc köprüsündeki bir dalgıcın giysisinden ilham alan tasarımı 1970’te tamamlandı, 1972’de piyasaya sürüldü. Genta 4 yıl sonra da Patek Philippe’in ilk spor saati olan Nautilus’u bir gemi lombozundan ilham alarak bir restoranda 5 dakikada çizdi. Bu model de entegre bilezikle tamamlandı ki, bugünkü entegre bilezikli çelik modellerinin hepsinin atası bu iki model sayılır. Cartier Pasha, IWC Ingenieur, Bvlgari Blvgari gibi ikonik modellerin de tasarımcısı olan Genta’nın eşi Evelyn Genta, tasarımcının henüz gün yüzüne çıkmamış 100 bin tasarımı olduğunu söylüyor. Sadece iki tasarımının bile bugünkü lüks çelik spor saatlerin sayısının artışında, hepsinin çok satmasında belirleyici olduğunu düşündüğümüzde bu 100 bin tasarımın neleri değiştireceğini düşünmek bile heyecan verici.
Sonradan kendi markasını kuran ve Mickey Mouse’lu, Donald Duck’lı saatler tasarlayan Genta’nın kendi markası da 2000’den bu yana Bvlgari’nin şemsiyesi altında yeniden canlandırıldı.
Genta, eşi Evelyn Genta’nın aktardığına göre tasarımlarını müsvedde olarak değil, çizim olarak tek seferde ve hatasız olarak çiziyordu. Bazı röportajlarına göre bir sanatçı olarak anılmak istiyor ve zamanı kısıtlayan saatleri çizmekten çok da hoşlanmıyordu, ancak İsviçre’de yaşayan İsviçreli bir sanatçı olarak o zaman pek bulunmayan tasarım ve tasarımcı eksiğini tamamlamak konusunda kendisini sorumlu hissediyordu.
Birkaç yıl önce eşinin saatçiliğe katkısını ortaya koyan çalışmalar yapmak üzere Gerald Genta Heritage Association adlı bir dernek kuran Evelyn Genta, geçen yıl eşinin 3.250 eser arasından gün yüzüne çıkmamış çizimlerini sergi ve müzayedelerle ortaya çıkarmaya karar verdi ve bu yazının konusu olan büyük satış da böyle gerçekleşti (çizimlerden ve yağlıboya tablolarından birkaçı Watches and Wonders 2022’de “Time Design” sergisinde de sergilendi).
“Gérald Genta: Icon of Time” (Zamanın İkonu) sergisinin 10-24 Şubat’ta Cenevre’deki açık artırmasında Audemars Piguet Royal Oak için tasarladığı sanat eseri 610.586 dolara satılmıştı. Sotheby’s’in Hong Kong’ta gerçekleşen ayağında ise 100 orijinal tasarımı, en komplike özelliklerden Grande Sonnerie’li üç saatinin tasarımları ve her birinin NFT versiyonu açık artırmaya çıktı ve Patek Philippe Nautilus’ın orijinal çizimi (Lot 1) 727.000 dolarlık rekor fiyata satıldı. Bir saatin açık artırmada bu fiyata satılması normal olsa da, bir saat çiziminin bu fiyata satılabilmesi gerçekten büyük bir haber değeri taşıyor.
Bu çizim, haberlere göre Asya’daki bir koleksiyoncuya satıldı, ama ondan önce 10 teklif verildi. Nautilus’un bilezikli değil, kayışlı ve daha önce görülmemiş bir çizimi de 121.000 dolara satıldı.
Bir sonraki Genta müzayedesi, 10 Mayıs’ta Cenevre’deki Sotheby’s’te gerçekleşecek. Burada Genta’nın kendi Royal Oak’u ve dört yağlı boya tablosu satışa sunulacak. Genta’nın kendi Royal Oak’unun ne kadara satılacağı merak konusu (tahminler 500 bin dolar olacağı yönünde), çünkü bu, Genta’nın kendisinin sarı altın bezel gibi detaylarla modifiye ettiği eşsiz bir saat. Son satış da haziran ayında New York’ta yapılacak ve orada da tasarımcının Disney saatleri satışa sunulacak.
Müzayede serisinden elde edilen gelirin bir kısmıyla ise ilki 2023 için planlanan ve geleceğin saat ustalarına verilecek Gérald Genta Genç Yetenek Ödülü düzenlenecek.
