Dünyanın tüm saatleri Moritz Grossmann Universalzeit’in kadranında.
Bundan yüzyıllar evvel, zamanın henüz küresel olarak standartlaşmasından önce şehirler ortak bir zaman yaratabilmek için güneşin pozisyonunu dikkate alıyorlardı. Aslına bakılırsa bu yöntem, insanlar uzun yollarda hızla yol alabilene kadar epeyce de işe yaramıştı. Örneğin bu yöntemlerden biri, Bizans’ın hüküm sürdüğü vakitlerde Ayasofya’nın karşısında, Sultanahmet Meydanı’nda bulunan Milyon Taşı baş meridyen olarak kabul edilmesiydi. Bu taş Konstantinopolis’e gelen tüm yolların başlangıç noktası ve diğer şehirlere uzaklığın hesaplandığı sıfır noktası olarak kabul edilirdi. Ne var ki, bu yöntemler 19. asra gelinip de artık demiryollarının gelişimiyle sınırlar arası mesafelerde yolculuk süreleri kısaldığında ortak saat mefhumunda işe yararlılığını kaybetmeye başladı. Hatta öyle ki 1880’lerde New York’tan Boston’a seyahat eden bir kimse, Boston’a vardığı vakit saatini yaklaşık 12 dakika ileri almak zorunda kalıyordu.
Ortak bir zaman dilimi için ilk adımlardan biri, İskoç-Kanadalı mühendis Sir Sandford Flemming tarafından atıldı. Flemming, dünya haritasını her biri 15 derece aralıklı 24 bölgeye bölerek bugün kullandığımız modern saat dilimine benzer bir saat standardizasyon önerdi. Bunu, 1884’te İngiltere’nin Greenwich kentindeki gözlemevinin başlangıç meridyeni olarak kabul edildiği dünya çapındaki zaman standardının belirlenmesi takip etti. Bugün hepimizin bildiği GMT referans boylamı kabul edildikten çok kısa bir süre sonra, bu konuda bir konferans vermek üzere Alman saatçi Moritz Grossmann karlı bir kış günü Dresden’den Liepzig’e doğru bir yolculuğa çıktı. Grossmann bu konferansta, o günlerde kaleme aldığı “Universal Time and the Introduction to Civilian Life” (Evrensel Zaman ve Sivil Hayat Giriş) makalesini temel alarak farklı zaman dilimlerindeki mevcut saatlerin insanoğlunun yaşamıyla uyumlanmasını ele aldı. Çünkü, neredeyse şehirden şehre değişen yerel saat uygulamasının kalkması çağın insanı için “zaman” kavramında bir değişimi işaret ediyordu. Ve tabii, saatçilik dünyası için de.
Gelelim tüm bu hikâyeyi kadranına taşıyan ve kurucusu Moritz Grossmann’ın saat dilimleriyle olan anısına saygı duruşunda bulunan Moritz Grossmann Universalzeit modeline. Markanın yeni duyurduğu Universalzeit (Almancada “evrensel zaman”) modelinin kadranında dünyanın farklı zaman dilimlerinde geçerli saatleri tek bir bakışta görmek mümkün. Saatin kadranı bir dünya haritası gibi tasarlanmış. Kadranda adı yazılı altı şehrin altına açılan zaman penceresinden şehirlerin zamanı takip edilebiliyor. Kadranda soldan sağa; Phoenix, Rio de Janerio, Cape Town, Dubai, Singapur ve Tokyo saatlerini görüyoruz. İlk bakışta zaman pencereleri göze küçük görünse de, kalın rakamlar sayesinde şehirlerin saatlerini kolayca okumak mümkün.
Universalzeit’i bulunduğunuz konumun saat dilimine göre ayarladıktan sonra, saat dilimi değiştireceğiniz vakit saat 10 konumundaki düğmeyi elle kurarak başka dilimdeki dilimine göre değiştirebiliyorsunuz. Saat dilimi değiştirilmediği takdirde, bir sene boyunca yeniden kurulmaya ihtiyaç duyulmuyor.
Tüm dünyayı bileğinize taşıyan saatin hacimli olduğunu söyleyebiliriz. Saatin paslanmaz çelik kasası 44,5 mm kalınlığında. Pek çok Moritz Grossmann, saatinde olduğu gibi Universalzeit’in de saat 3 yönünde bir kurma kolu bulunuyor, ayrıca saat dilimini ayarlamak için saat 10 pozisyonunda da bir kurma kolu görmekteyiz.
Dünya genelinde çeşitli şehirlerin saatlerini bileğinize taşıyan Moritz Grossmann, dünya zamanını bir bütün olarak gösterme fikriyle yenilikçi olarak görülse de, kimi saat meraklılarınca da okunabilirliği bir parça zor ve karmaşık bir kadran olarak da yorumlanmış. Yine de hiç şüphe etmediğimiz bir şey var; Almanya’nın en meşhur saat ustalarından Grossmann birbirine millerce uzakta olan şehirlerin zamanını kadranına taşıyan bu saati görseydi, seyahatlerinde kolundan çıkarmazdı.
