Jaeger-LeCoultre’ün Reverso kutlamaları, saatin arka yüzündeki Hokusai tablosuyla zirveye ulaştı diyebilir miyiz?
İki tarafı da kullanılabilen çift yüzü olan Reverso’nun; arka yüzünde “Kirifuri Şelalesi” resminin yer aldığı 10 adet limitli saatini almış olsaydım, muhtemelen o yüzü takmaktan saatin kaç olduğunu hiç göremezdim. Duvarlara asılı ukiyo-e’lerden sonra ufaltılmış bir ukiyo-e’yi bilekte taşımak ise epey ilham verici olurdu.
90 yaşındaki Reverso için Jaeger-LeCoultre, kutlama amacıyla sergilerden limitli üretim versiyonlara dek öyle hoş çalışmalar içinde ki, insanın “Kutlama işte böyle yapılır ve bir yıl sürer!” diyesi geliyor. Bu kutlamalardan en yeni tarihli olanı da, Tanizaki’nin fikrini merak ettiren bir Batı-Doğu birlikteliğini işaret eden cinsten: Hokusai’nin “Kirifuri Şelalesi” ukiyo-e eserini arka yüzde barındıran Reverso Tribute Enamel Hokusai “Kirifuri Waterfall”.
Ukiyo-e’ler, Japonya’nın refah ve hedonistik Edo Dönemi’nde (1603-1868) önceki sanat anlayışından farklı olarak portreyi aşıp gündelik hayatın, manzaranın ve gündelik zevklerin de esere girdiği dönemin resimlerini ifade eder. Önceleri kâğıda fırçayla çizilen resimlerin bu dönemde ağaç baskıyla çoğaltılabilir hale gelmesi, sanat eserinin herkes tarafından ulaşılabilirliğini sağlamıştı. Artık evlerin duvarına Hokusai’nin “Büyük Dalga”sını asmak mümkün olabiliyordu. Bu da dönemin Japon sanatçılarına manzarayı resimlemek üzere uzun yolculuklara çıkmak için imkân verdi. O döneme ait bin bir güzel Fuji Dağı resmini biraz da bu baskı tekniğine borçluyuz diyebiliriz.
Batı’nın en çok tanıdığı Japon ressam, ukiyo-e sanatçısı Hokusai de (1760-1849) çağdaşları gibi yollara düştü ve bu üretken sanatçı, seksenlerindeyken anıtsal ağaç baskı serisi “Fuji Dağı’nın 36 Görünümü”nü meydana getirdi. Meşhur “Kanagawa’da Büyük Dalga” da (Kanagawa oki nami ura) bu seriye dahildi. Batılı Jaeger-LeCoultre’ün “Doğu’dan cam, tekstil ve seramikten sonra bunu aldık” dediği ukiyo-e tekniğiyle ilk teması da 2018’de ürettiği “Büyük Dalga” minyatür mineleme örneği saatti.
Reverso’nun 90. yıl kutlamaları için Jaeger-LeCoultre bu kez, Katsuşika Hokusai’nin 1830’ların başlarında çizdiği “Kirifuri Şelalesi” tablosunu seçmiş. Bu resim, sanatçının Honşu’nun farklı bölgelerinde 1831 ila 1833 yılları arasında gezdiği şelaleleri çizdiği sekiz ağaç baskı serisi “Şehrin Şelalelerine Bir Tur”da yer alıyor. Bu seri, şelale temasını kullanan ilk seri olarak tarihe geçmiştir.
Bu katmanlı resmi (37×24,5 cm) onda bir boyutuyla ve minyatür mineleme tekniğiyle saate tam anlamıyla çizebilmek ve ukiyo-e tekniği görünümü verebilmek için markanın Nadir El Sanatları Atölyesi’ndeki sanatçılar kolları sıvamış. Bu Kurokami Dağı’ndan ve 100 metreden akan şelale tablosunun diğer resimlerden farklı olarak üç boyutlu görünümünü ve keskin renklerini verebilmek ise hiç kolay olmamış. Hokusai’nin bu eserinde bu bokaşi efekti için çok renkli ağaç baskılar katman katman yeniden yapılmıştır; Jaeger-LeCoultre mine sanatçıları da bunun için kendi tekniklerini geliştirmek zorunda kalmışlar ve toplam 10 adet üretilen saatlerden her birinin arka yüzünün çizimi 70’er saat sürmüş.
Arka kısmında dalgalar olan saatin ön yüzüne de akan su görünümü vermek için dalgalı bir guillochè işlemesi kullanılmış ve bu işleme yüz yıllık torna tezgâhlarında elle yapılmış. Sekiz saatte yapılan yarı saydam yeşil grand feu mine kadran fırınlandıktan sonra bu işlemenin yapılması beşer saat sürmüş. Ön yüzün ve arka yüzün defalarca fırınlanma sırasında renklerinin bozulmaması ve gerçeğinden farklı olmaması ancak araştırma-deney çalışmaları sonucunda mümkün olabilmiş.
Bu sanat eseri saate hayranlıkla baktıktan sonra Hokusai üstadı analım ve sizi saatin yola çıktığı “Şehrin Şelalelerine Bir Tur” serisinden birkaç eserle baş başa bırakalım.
