Zorlu yelken yarışlarının ve büyülü derin dalışların mevsimindeyiz, gözden kaçan veya yeni çıkan 2023’ün en etkileyici dalış saatlerine bakmanın tam zamanı.
Her ciddi dalış saati, doğası gereği korkutucu derin sulara duygusal, zihinsel ve fiziksel bir meydan okumadır. Sualtı keşiflerine yepyeni ufuklar açan modern dalış saatleri 70 yıldır var ama her zaman sınırlı bir kitleye seslendiği için hiçbir zaman bu kadar popüler olmamıştı.
Dalış heyecanlı olduğu kadar tehlikeli bir alan, bu nedenle tıpkı denizlerde gezinen balıklar gibi pek çok türü var ve doğal olarak farklı ihtiyaçlar için farklı saatler öneriliyor. Öyle ki zamanla profesyonel dalış saatleri kategorisi bile kendi içinde daha derinlere doğru gidildikçe farklı sınıflara ayrıldı.
Bilindiği gibi dalış saatleri yüksek basınca dayanacak kadar güçlü, su geçirmez ve zorlu koşullar karşısında dayanıklı olmak zorunda, ayrıca döner bezeli olmalı, ışıksız bir ortamda kolayca okunabilmeli ve kullanımı da aynı ölçüde kolaylık sağlamalıdır. Bu nitelikleri karşılayan saatler arasında bile teknik açıdan büyük bir rekabet yaşanıyor.
Not: Bu yıl çıkan dalış saatlerinin bir kısmı Saatolog’da daha önce yayımlandığı için o güzel saatlere tekrar olmasın diye bu yazıda özellikle yer verilmedi.
Aquastar Model 60 Re-Edition
Aquastar çok bilindik bir marka olmasa da dalış saatleri konusunda uzmanlaşmış İsviçreli bir marka. 2023’ün göze çarpan saatleri arasında yer alan Aquastar Model 60 Re-Edition, isminden de anlaşılacağı üzere markanın en eski saatlerinden biri olan Model 60 için bir saygı duruşu. Bu saatin tarihi bir öyküsü var: Aquastar Model 60, sualtı dünyasının ilk kaşiflerine eşlik etmiş öncü dalış saatlerinden biri.
23 Ocak 1960’ta, ABD Deniz Kuvvetleri mensubu Teğmen Don Walsh ve yardımcısı Jacques Piccard, mini denizaltı Trieste ile tarihte bir ilki gerçekleştirdiler ve 10.916 metrelik rekor bir derinliğe indiler (ama dipte sadece 20 dakika durabildiler). Öylesine zorlu bir işti ki bu efsanevi yolculuk 2012 yılına kadar (James Cameron) tekrarlanamadı. Rolex’in deneysel Deep Sea Special’ı denizaltının dışına bağlanmıştı. Denizaltıda Piccard’ın bileğinde Longines Chronograph 13ZN olduğu biliniyor ama Teğmen Don Walsh’ın bileğindeki Aquastar Model 60 nedense hep gölgede kaldı. Oysa Aquastar Model 60, ilk alet saatlerinden biridir, markanın ilk büyük patentli yeniliğini barındırır: Bezelin yanlışlıkla dönmesini engelleyen bir sürtünme halkası. Bu basit eklenti daha sonra dalış saatlerinin standart bir özelliği haline geldi.
Christopher Ward C60 Atoll 300
C60 Atoll 300 modeli Christopher Ward markasının C60 Trident Pro 300 koleksiyonunun bir parçası olarak piyasaya çıktı. Hint Okyanusu’nun köpekbalıklarıyla ünlü mercan adalarından ilham alan modelin iki farklı kadran versiyonu var. Biri köpekbalığı derisini anımsatan Shark White, diğeri ise mercan adalarının berrak sularına gönderme yapan Reef Blue. Her iki kadran da gün ışığında temiz ve net bir okuma sunarken, ışığın az olduğu koşullarda Super-LumiNova® Grade X1 BL C1 ile doldurulmuş indeksler ve akrep-yelkovan ikilisi kullanıcıya yardımcı oluyor.
Citizen Promaster Dive Unite Blue Edition LE
Her yılın 8 Haziran günü BM Dünya Okyanus Günü olarak kutlanıyor. Bilindiği okyanuslar için plastik atıklar giderek daha büyük bir sorun haline geliyor. Pek çok saat firması okyanus temizliği konusunda faaliyet gösteren uluslararası vakıf ve kurumlarla işbirliği yapıyor ve farkındalık için çaba gösteriyor. 1918 doğumlu Citizen de bu yıl Dünya Okyanus Günü kutlamaları için aynı gün UNITE with BLUE koleksiyonunu duyurdu. Koleksiyondaki en dikkat çekici saat ise 7 bin adetle limitli olarak üretilen Promaster Dive Unite Blue Edition. Okyanusların mavi-yeşil renklerini birleştiren kadran renkleri ünlü Japon fotoğraf ve görüntüleme teknolojileri uzmanı Fujifilm işbirliğiyle hazırlanmış. Yapısal renkli kadranın özelliği mürekkep tabakasındaki mikro yapıların yüzeyinden yansıyan ışığı kullanarak renk üreten pigmentsiz mürekkeple basılmış olması. Pigmentsiz mürekkep renklerini elde etmek için de %100 geri dönüştürülmüş polikarbonat malzeme kullanılmış. Promaster Dive Unite Blue Edition hem çok gösterişli hem de sorumluluk sahibi ve çevreye duyarlı bir saat, temiz enerji kaynağı olarak ışığı kullanıyor ve tam şarjla 6 ay çalışıyor. Kayış ise geri dönüştürülmüş bitki temelli malzemelerden hazırlanan poliüretandan yapılmış.
Certina DS-2 Turning Bezel Sea Turtle Conservancy Special Edition
Ahmet Hamdi Tanpınar Saatleri Ayarlama Enstitüsü kitabında bazı cep saatlerine “kaplumbağa yavrusu” diye seslenir. Bence kol saatleri kaplumbağaya daha çok benziyor. Bu yüzden kaplumbağa figürünü kendisine sembol olarak seçen Certina’ya ayrı bir sevgim var. Certina köklü bir firma, 1888’den beri sağlam ve uzun ömürlü saatler üretiyor.
Dayanıklı ve uzun ömürlü kaplumbağanın Certina saatlerinin arkasına gravür olarak işlenmesinin ayrı bir öyküsü var: 1950’lerde mühendis Philipp Kurth ve ekibi sağlam bir kol saati tasarlamak için pek çok deneme gerçekleştirdi. Birkaç yıl sonra ilk DS modeli ortaya çıktı. DS, ikili güvenlik sistemi (Double Security) anlamına geliyordu ve bu sistemde mekanizma kasa içinde güvenli bir şekilde askıda durduğu için darbelere karşı dayanıklıydı. Kasa ayrıca su sızdırmayan ve toz geçirmeyen bir mimariyle güçlendirildi.
Nihayet 1959’da 6 metreye kadar yüksekten düşmeye karşı dayanıklı ve 200 metreye kadar su geçirmez ilk DS saatleri ortaya çıktı. Aynı yıl ileride uzun soluklu bir işbirliği yapılacak olan Sea Turtle Conservancy (Deniz Kaplumbağalarını Koruma Derneği) kuruldu. DS sistemi güncel koşullara karşı geliştirildi ve 1968’de döner bezele sahip DS-2 saatleri duyuruldu. Bugün doğal karşılıyoruz ama o yıllarda hareketli bezel tasarımı nadir olduğundan model adına “Turning Bezel” eklenmişti. O tarihten bu yana yarım milyona yakın DS ve DS-2 saati satıldı.
Certina yıllardır Deniz Kaplumbağalarını Koruma Derneği’ne destek oluyor ve özel modeller çıkartıyor. Yine 2023’te gelirinin bir kısmı deniz kaplumbağalarını ve yaşam alanlarını korumak için onlarca yıldır çalışan, kar amacı gütmeyen Sea Turtle Conservancy için özel bir model daha çıktı. Bu yıl duyurulan üç DS-2 modelinin ikisi standart paslanmaz çelikten üretilirken Sea Turtle Conservancy Special Edition son derece hafif olan titanyum kasaya sahip. NATO tarzı kayış da okyanuslardan toplanıp geri dönüştürülmüş plastiklerden üretilmiş.
DELMA Shell Star Titanium 41mm Limited Edition
DELMA’nın ilk profesyonel dalış saati Shell Star 1975’te duyuruldu. Yeni Shell Star hem markanın 1924 yılına kadar uzanan değerli mirasını taşıyor hem de titanyum gibi yenilikçi malzeme ve üstün tasarımıyla gelişimini sürdürüyor. Sadece 136 gram ağırlığındaki yeni Shell Star Titanium tuzlu deniz suyuna sahip dayanıklı kasa yapısının yanında çizilmeye dirençli seramik bezele de sahip.
Shell Star Titanium geçmişe göre daha kompakt tasarımıyla serbest dalış ve su sporlarının yanında günlük yaşam için de ideal bir saat. Son yıllarda Delma denince aklıma Blue Shark (özellikle 2021’de çıkan Blue Shark III çok havalı) modelleri geliyor, ama üç (mavi, siyah, turuncu) yeni tasarımla piyasaya çıkan hafif ve çevik Shell Star Titanium da sağlam bir saat.
DOXA SUB 300T Clive Cussler
Kitapları 120 milyonda fazla satılan Amerikalı yazar ve uçak mühendisi Clive Cussler (1931-2020) aynı zamanda bir kâşif ve dalgıçtı. Meraklısı çok iyi bilir, en ünlü kurgu karakteri Dirk Pitt’in 22 kitaplık maceraları dahil toplamda 50 kadar eseri Türkçeye çevrildi. Dirk Pitt’in bizi ilgilendiren bir özelliği de bileğinde bir Doxa SUB 300T taşıması. Doxa bu yıl yazarın ve Dirk Pitt maceralarının anısına SUB 300T Clive Cussler saatini duyurdu.
SUB 300T Clive Cussler, özellikle eski bir pusulayı andıran el yapımı kadranı ve eskitilmiş çelik görünümü verilen kasasıyla Cussler hayranlarının aklını başından alacak özelliklere sahip. SUB 300T Clive Cussler macera romanlarının okuma zevki aşılayan sürükleyici yapısına işaret eden, edebiyat ile saatçilik ruhunu bir araya getiren benzersiz bir saat.
Clive Cussler 1979’da kurduğu NUMA (Ulusal Sualtı ve Denizcilik Ajansı) isimli kâr amacı gütmeyen kuruluş aracılığıyla çok sayıda gemi enkazının keşfedilmesini sağladı. NUMA tarafından keşfedilen veya araştırılan batıkların ve tarihi eserlerin isimleri kasanın arkasına kazınmış. Saatin satışından elde edilen gelirin bir bölümü de NUMA’ya bağışlanacak.
Hamilton Khaki Navy Frogman Automatic 41mm
İlk Hamilton Frogman modeli İkinci Dünya Savaşı sırasında ABD Donanması su altı imha ekipleri başka bir tabirle “kurbağa adamlar” tarafından zorlu koşullarda kullanıldı. Ancak 1951’de sivillere sunulan Khaki Navy Frogman Automatic aynı dönemde “The Frogmen” filminde görünmesiyle askeri sır olmaktan çıkıp çok popüler bir saat oldu.
Yeni Khaki Navy Frogman Automatic ise selefinin genetik kodlarını koruyarak askeri kökenine atıfta bulunsa da sağlam ve güvenilir yapısıyla artık 21. yüzyılın maceracı ruhlarına sesleniyor. Malum modern dalış saatlerinin tarihi 1953’te başlıyor, dolayısıyla özgün modelde bezel yoktu yeni model işini ciddiye alan modern bir dalış saat olduğundan üzerinde kabartma rakamlar ve indeksler içeren tek yönlü bir bezel var. Eski modelde matara tarzı vidalı kurma kolu vardı yenisinde ise köşeli köprü biçiminde sağlam bir kurma kolu muhafazası var.
Amaca odaklanmış bir saat olarak kadran aşırı temiz; tarih penceresi dahil dikkat dağıtıcı veya göz yorucu hiçbir şey yok. Yelkovan ve saniye ibrelerindeki turuncu vurgular işlevsel olmanın yanında saate karakter kazandıran unsurlar. Yeni Khaki Navy Frogman Automatic, yeşil veya siyah kadran ile birlikte yeşil, siyah kauçuk kayış ve çelik bilezik seçenekleriyle sunuluyor.
Mido Ocean Star 200C Blue
Ocean Star 200C asgari gereksinimleri karşılayan donanımlı bir dalış saatinin olması gereken bütün gereksinimlerini karşılamasının yanında günlük kullanım için de çok şık bir saat. Kadran öylesine klasik bir tasarıma sahip ki her şey yerli yerinde demekten kendimi alamıyorum. Mido Ocean Star 200C Blue modelinin dalgalı mat kadranı, bezel ve kauçuktaki mavi tonlarıyla sakin ve uyumlu bir saat. Saatin ismindeki “200” su geçirmezlik ölçüsünü, “C” ise bezelin seramik oluşunu bildiriyor. Kasa arkasındaki denizyıldızı gravürü ise bu modelin öncekiler ve sonrakiler arasındaki bir zincirin halkası olduğunu duyuruyor. (İlk Ocean Star 1944’te çıkmıştı.)
Oris Aquis Date Calibre 400 Green 43.5mm
Bütün renkler Oris saatlerine çok yakışıyor bence (Candy koleksiyonunu düşünün) ama yeşil sanki daha çok Oris demek gibi geliyor bana. Yeşilin bütün tonlarını Oris saatlerinde görmek güzel, hele ışık oyunlarıyla gönül alıcı degrade kadranlı Aquis modellerinin çok havalı olduğunu düşünüyorum. Elbette Oris saatleri renklerden ibaret değil, yetenekli mühendislerin ve detaylara takıntılı tasarımcıların teknik başarısı ortada ve son yıllardaki atılımları zaten takdir ediliyor.
Aquis ailesine 2023’te katılan saatler arasında en ilgi çekici olan degrade yeşil kadran ve yeşil seramik bezelli 43,5mm çapındaki model oldu. Yüksek performanslı mekanik bir dalış saati olan Aquis Date Caliber 400, arka planında iki tarihi gelişim çizgisini barındırıyor: İlki Oris su saatlerinin başlangıcı sayılan 1965’e uzanan mirastan besleniyor, ikincisi 2011’de tanıtılan geliştirilmiş güçlü Aquis koleksiyonuyla bağlantılı.
Yeşil kadranlı Oris Aquis Date Calibre 400saatinin en önemli özelliklerinden biri bu tarz saatlerde pek görülmeyen 5 günlük güç rezervi dahil yüksek standartlara sahip Oris imzalı Calibre 400 mekanizması. Lolipop saniye ibresi de saatin güçlü duruşunu yumuşatan sevimli bir ayrıntı.
Seiko Prospex Save the Ocean Limited Edition 1965 Modern Re-Interpretation (SLA065)
Seiko, Temmuz 1965’te 62MAS olarak bilinen markanın ilk dalış saatini çıkardı. 62MAS aynı zamanda Japonya’nın ilk gerçek dalış saatiydi. Referans numarasının ilk iki rakamı (6217-8000) ve “Seikomatic Self Dater” ibaresinden türetilen 62MAS kısa zamanda bir efsaneye dönüştü. Aynı yılın sonunda Japon Antarktika Araştırma Seferi (JARE) araştırmacılarına profesyonel destek ekipmanı olarak verildi. İlk sürüm kısa sürede tükenince erkesi yıl geliştirilmiş versiyon piyasaya çıktı. İlginç olan 62MAS’ın onlarca modelle yeni türevlerinin çıkmasına rağmen üç modelle yeniden doğduğu 2017’ye kadar özgün modelin yeni bir yorumunun yapılmaması oldu. Seiko bu yıl ise 62MAS’tan ilham alan, denizcilerin eski navigasyon aracı usturlabı anımsatan çizgilere sahip kadrana, yeni boyut (41,3 mm), orantı ve tasarım yenilikleriyle üst düzey bir dalış saati olan Prospex Save the Ocean Limited Edition 1965 Modern Re-Interpretation (SLA065) modelini duyurdu.
Saatin isminde geçen “1965 Modern Re-Interpretation” kısmı böyle, “Save the Ocean” (Okyanusu Kurtar) ibaresi de yıllardır okyanus koruma ve araştırma girişimlerine destek olan Seiko’nun sorumluluk kısmını açıklıyor. Seiko Prospex ailesiyle uzun zamandır gelirinin bir bölümünü okyanusların temizliği, doğal yaşam kalitesi ve biyoloji-arkeoloji alanlarında faaliyet gösteren çeşitli vakıf ve derneklere bağışlıyor. Seiko Prospex SLA065 modelinin kadranındaki stilize usturlab detayı şimdilerde Yunanistan’daki ismi açıklanmayan bir bölgede yürütülen bir sualtı arkeolojik araştırma projesine gönderme yapıyor.
Sonuç olarak Seiko Prospex SLA065 üst düzey bir dalış saati ve özgün 1965 modelinin tüm yeni yorumlarının da zirvesinde yer alan bir model. Klasik bir dalış saatinin bütün özelliklerini barındıran SLA065 önceki bütün modellerden daha büyük ve daha ince bir mimariye sahip. Seiko Prospex SLA065 ayrıca sınıfının en iyi mekanizmalarından birini (Grand Seiko 9S55’i temel alan 8L35 türevi) taşıyor.
Synchron Military Poseidon Ice Diver
Poseidon Ice Diver, 2023’ün mutlaka sözü edilmesi gereken dalış saatlerinden biri ama bakar bakmaz Doxa SUB 300T tarzı bir saat olduğunu düşünenler için küçük bir açıklama yapmak gerek. Synchron Military2021’de yeniden doğan bir marka ve sahibi (Rick Marei ) daha önce Doxa’da çalışmış. Elbette Doxa köklü bir marka ama 1970’lerde Synchron şirketine ait Doxa Army ismi verilmiş ve çok az sayıda üretilmiş bir saat modeli de varmış. Sonra Quartz Krizi yılları geliyor.
Son yıllarda 1970’lerin tasarımları çağdaş bir bakışla yenileniyor ve oldukça ilgi görüyor. Sadece bu duruma bağlamak doğru değil elbette ama bin adetle limitli üretilen Synchron Military Poseidon Ice Diver’ın bir ayda tükenmiş olması gösterilen ilginin boyutu açısından adını yeni(den) duyuran bir şirket için iyi bir başlangıç.
Kadranda sağ alt köşede ünlü İsveçli dalış ekipmanları üreticisi Poseidon Diving Systems logosundan anlaşılacağı üzere iki firma işbirliği yapmış. Poseidon Ice Diver, İsveç Silahlı Kuvvetleri tarafından Kuzey Kutbu bölgesine yakın Boden’de kış mevsiminde (sıcaklık -30°C) düzenlenen bir etkinlik olan COLD DIVEX 2023’te test edilmiş bir saat.
TAG Heuer Aquaracer Professıonal 200 Gold
Listedeki en zarif ve lüks dalış saati Aquaracer Professıonal 200 Gold aslında bu yıl duyurulan bir koleksiyonun parçası. Koleksiyonda ayrıca iki saat daha var; biri çelik kasa, siyah kadran ve pembe altın bezel, diğeri çelik kasa, mavi kadran ve sarı altın bezele sahip. Aquaracer koleksiyonu 1978’de tanıtılan ilk Heuer dalış saatlerinden ilham alıyor.
TUDOR Black Bay 54
Black Bay serisinin en yeni üyesi TUDOR Black Bay 54, 1954’te piyasaya çıkan markanın ilk dalış saati Oyster Prince Submariner Ref. 7922’den esinlenmiş bir saat. Zaten Black Bay serisi, Tudor’un erken dönem dalış saatlerini temel alıyor. Sağlamlık, hassasiyet, konfor ve Tudor yapımı (MT5400) mekanizma Black Bay 54 saatinin değerli kılan unsurlar. Daha uzaktan işte bu bir Tudor dedirten ünlü “snowflake” ibreleriyle birlikte Black Bay 54 gerçek bir klasik.
Ulysse Nardin Ocean Race Diver Chronograph 44mm LE
Ulysse Nardin, 1973’ten itibaren düzenlenen Ocean Race yelken yarışlarının 50. yılını kutlamak için 100 adetle limitli Ocean Race Diver Chronograph modelini piyasaya çıkardı. Kumlanmış siyah kadran, beyaz ve mavi renkli ibrelerle üç alt kadrana sahip: Saat 3 konumunda 30 dakika sayacı, saat 6 konumunda 12 saatlik sayaç ve tarih göstergesi bulunuyor, küçük saniye ise saat 9 konumunda yer alıyor.
Bu arada 1 Temmuz 2023 tarihinde İtalya’nın Cenova şehrinde sona eren dünyanın en uzun ve en zorlu takım sporu etkinliklerinden biri olan Ocean Race 2022-23’ü 50 yıllık yarış tarihinde ilk kez bir ABD takımı (11th Hour isimli bir ekip) yarışı kazandı.
Zodiac Super Sea Wolf Skeleton 6-15 Limited Edition
Yılın en neşeli yeniliği piyasaya çıktığı an şaşkınlık yaratan ve tartışmalara neden olan Zodiac Super Sea Wolf Skeleton 6-15 (300 adetle limitli) oldu. Bence iskelet bir dalış saati ve derinliği canlı renklerle gösteren yenilikçi bir bezel yapmak takdir edilmesi gereken eylemler. Beğenen var beğenmeyen var fakat görünen o ki kısa sürede tükenecek.
Zodiac Super Sea Wolf Skeleton 6-15 gökkuşağı renklerindeki bezel ve iskelet kadran gibi yıllarca hatırlanacak özelliklere sahip ama bu tasarım tercihleri nedeniyle başına buyruk bir saat olarak görünüyor ve öyle ama boş bir saat değil tarihi bir arka planı da var: İlk Sea Wolf 1953’te piyasaya çıkmıştı. Zaten daha önce de belirttiğim gibi modern dalış saatlerinin tarihi 1953’te Blancpain Fifty Fathoms, Rolex Submariner ve Zodiac Sea Wolf ile başlıyor. (Zodiac markası da 1882’de kurulmuş. Bugün ise Fossil grubunun bir parçası.)
